Chroniczny brak leków
Chroniczny brak leków
Kanadyjczycy próbujący w zeszłym roku uzyskać dostęp do kluczowych leków mogli mieć trudności z realizacją recept ze względu na wzrost niedoborów leków, które według Health Canada były bolączką również przez cały rok 2023.
Stan zaopatrzenia w leki wpisuje Kanadę w trend jaki zarysował się już co najmniej od roku 2017, kiedy rozpoczęto sporządzanie sprawozdań przez Health Canada do CTVNews.ca. Ten trend, który dobrze zna Jen Belcher, farmaceutka i prezes ds. inicjatyw strategicznych Stowarzyszenia Farmaceutów w Ontario.
– Niedobory leków w ciągu ostatnich pięciu do dziesięciu lat… były naprawdę znacznie większe pod względem ilości i nasilenia, niż kiedykolwiek wcześniej – powiedziała farmaceutka – W zeszłym roku brakowało leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych dla dzieci, leków na przeziębienie i antybiotyki, ale tak naprawdę, brakowało też niektórych leków o krytycznym znaczeniu na choroby sercowo-naczyniowe, takie jak spray z nitrogliceryną.
Do tej pory w tym roku agencja Health Canada otrzymała 2452 raporty o niedoborach, co odpowiada 1673 unikalnym lekom na receptę wprowadzonym do obrotu. Lek uznaje się za „brakujący”, gdy jego podaż nie pokrywa popytu. Leki wprowadzane do obrotu to te, które są sprzedawane w Kanadzie – ponieważ nie wszystkie leki zatwierdzone w Kanadzie faktycznie znajdują się w obrocie w tym kraju – a unikalne raporty o niedoborach pozostają po usunięciu z całości raportów zdublowanych.
„Od początku obowiązywania przepisów dotyczących obowiązkowej sprawozdawczości, czyli od marca 2017 roku, co roku zgłaszanych jest średnio 2556 niedoborów leków na receptę, co stanowi średnio 1840 unikalnych leków rocznie od 2017 roku” – napisała agencja w e-mailu do CTV News.
W latach 2017–2019 liczba nowych niedoborów zgłaszanych co roku utrzymywała się na stałym poziomie i wynosiła średnio 230 zgłoszeń miesięcznie. Jednak od 2019 roku niedobory te zaczęły utrzymywać się dłużej. Potem w latach 2020 i 2021 coś się zmieniło.
Średnia liczba nowych niedoborów w miesiącu spadła do 187, a czas trwania tych braków uległ skróceniu. Eksperci ds. zdrowia publicznego snują teorie, iż w tym czasie spadła liczba przypadków chorób zakaźnych innych niż Covid-19, ponieważ większość Kanadyjczyków przestrzegała dystansu fizycznego i nosiła maski w miejscach publicznych, co pomogło zapobiec rozprzestrzenianiu się powszechnych infekcji.
W 2022 roku, wraz z rozluźnieniem ograniczeń związanych z pandemią, w jednostkach zdrowia publicznego w całym kraju nastąpił ponowny wzrost liczby niektórych infekcji bakteryjnych i wirusowych. Jednocześnie Health Canada podaje, że liczba zgłaszanych niedoborów leków wzrosła średnio do 222 miesięcznie, niemal wracając do poziomu sprzed pandemii.
„W ubiegłym roku odnotowano wzrost zarówno czasu trwania niedoborów, jak i średniej miesięcznej liczby nowych niedoborów” – poinformowała agencja – „Jak dotąd w 2023 roku tendencje dotyczące liczby zgłoszeń i czasu trwania niedoborów są podobne do ubiegłorocznych”.
Agencyjni urzędnicy jako pięć głównych czynników powodujących obecne niedobory podają zakłócenia w produkcji, zwiększony popyt, opóźnienia w wysyłce, niedobór aktywnego składnika i ogólne „inne przyczyny”.
Brak narkotyków
Na szczęście dla Kanadyjczyków organizacja Health Canada odnotowała, że większość zgłoszonych niedoborów leków ostatecznie nie ma żadnego wpływu na poziom zdrowia pacjentów.
Doktor Barry Power, główny farmaceuta w Kanadyjskim Stowarzyszeniu Farmaceutów, potwierdził to w wywiadzie dla CTVNews.ca.
– W każdej chwili aktywnych niedoborów jest około 1500. Wiele z nich nigdy nie dociera do poziomu aptek –powiedział Power – Producenci są zobowiązani do rejestrowania niedoborów i potencjalnych niedoborów w witrynie (DrugShortagesCanada.ca). Może się zatem zdarzyć, że problem zostanie rozwiązany przed wyczerpaniem się zapasów w łańcuchu dostaw.
Kiedy jednak niedobór leków utrzymuje się na tyle długo, że wpływa to na konsumentów, skutki mogą być od destrukcyjnych po katastrofalne.
Pacjenci opuszczali aptekę z niczym
68-letnia Lori McConnell leczy cukrzycę typu 2 za pomocą leku Ozempic – przynajmniej próbuje.
Brała leki od 13 tygodni, kiedy w połowie listopada po raz pierwszy zespół farmaceutyczny powiedział jej, że nie mogą zrealizować jej recepty. Jego podaż wyczerpała się w obliczu ogólnokrajowego, trwającego od miesięcy niedoboru.
– Ludzie to przepisują, ale nie jest on dostępny, a wasza apteka i lekarze radzą wam, abyście obdzwonili apteki w całym kraju, aby go znaleźć – powiedziała.
W sierpniu McConnell przeszła na lek Ozempic z Metforminy, mając nadzieję, że oprócz leczenia cukrzycy zmniejszy to ryzyko zawału serca lub udaru mózgu.
Zmagała się z niektórymi skutkami ubocznymi leku – nudnościami, wymiotami i zaparciami – przez około trzy miesiące, w miarę jak jej organizm dostosowywał się do leku. Gdy objawy ustępowały, zdała sobie sprawę, jak niestabilna stała się podaż leku.
Ozempic podaje się w cotygodniowych wstrzyknięciach podskórnych i chociaż niektórzy farmaceuci twierdzą, że racjonują swoje zapasy, wydając cztery dawki na raz, McConnell uciekła się obecnie do przeszukiwania wielu lokalnych aptek w celu uzyskania kolejnej dawki co tydzień. W pewnym momencie w tym miesiącu spóźniła się z podaniem leku o trzy dni.
– Większość placówek, jeśli takowe leki mają, daje tylko jeden wstrzykiwacz na raz. To naprawdę trudne, ponieważ na recepcie mam pięć wkładów – powiedziała – Ale mam kolejną dawkę… i nie mogę dostać kolejnej. A mówią, że do stycznia nie wszystko się unormuje i nie będzie obfitości.
McConnell powiedziała, że jeśli będzie zmuszona zaprzestać stosowania leku Ozempic i powrócić do poprzedniego leku, nie zacznie go ponownie przyjmować po uzupełnieniu niedoborów. Nie chce ryzykować, że po raz drugi wystąpią początkowe skutki uboczne Ozempicu.
„Największy potencjalny wpływ”
Oprócz niedoborów leków takich jak Ozempic, na koniec listopada wystąpiło również 30 niedoborów poziomu 3. Są to niedobory o największym potencjalnym wpływie na podaż narkotyków w Kanadzie i system opieki zdrowotnej, a obecnie obejmują one leki takie jak nitrogliceryna na zdarzenia sercowe, antybiotyki, leki rozrzedzające krew i co najmniej jeden lek chemioterapeutyczny.
Inne leki znajdujące się obecnie na liście to ketamina, kalcytonina stosowana w leczeniu osteoporozy, leki stosowane w leczeniu ciężkiej hipoglikemii, leki antykoncepcyjne Depo-Provera, steroidy okulistyczne i przeciwzapalne oraz wigabatryna, lek na padaczkę.
W zeszłym roku odnotowano 34 niedobory poziomu 3, według Health Canada.
Belcher stwierdził, że niedobory poziomu 3 tak uciążliwe dla pacjentów i systemów opieki zdrowotnej wynikają z faktu, że leki są stosowane „do bardzo konkretnych celów i mają bardzo niewiele alternatyw terapeutycznych”.
Z tych powodów Health Canada stwierdziła, że robi „wszystko, co może”, aby zapobiegać niedoborom, jeśli to możliwe i łagodzić ich skutki, gdy wystąpią, współpracując z władzami prowincji i terytoriów.
„Health Canada dysponuje szeregiem narzędzi, które mogą pomóc w rozwiązaniu problemu niedoborów leków i zapobieganiu im” – napisała agencja w e-mailu do CTVNews.ca – „Obejmują one tymczasowe uelastycznienie wymogów regulacyjnych w celu przyspieszenia procesu wprowadzania leków na rynek kanadyjski, przyspieszenie zatwierdzania nowych leków lub zmian w istniejących lekach oraz zezwolenie na import leków dopuszczonych do obrotu za granicą, wytwarzanych według podobnych standardów jak autoryzowane leki kanadyjskie.”
Na podst. CTV News