Krytyczne konwersacje
Krytyczne konwersacje
Nie możemy zaznać poczucia szczęścia czy satysfakcji, jeśli nie umiemy się efektywnie komunikować z innymi ludźmi, szczególnie w sytuacjach, kiedy mamy do czynienia z tak zwanymi krytycznymi konwersacjami, ktorych rezultaty niosą za sobą różnego rodzaju konsekwencje.
Inteligentny emocjonalnie rodzaj porozumienia wcale nie polega na kompromisie, czy ustępstwie jednej ze stron, ale na wyższym poziomie porozumienia, który poza rozwiązaniem problem, tworzy wartość dodaną. Takie konwersacje rozwijają nas, inspirują i budują trwałe związki.
Jakie cechy mają krytyczne konwersacje? Pierwsza, to że mamy do czynienia z różnicą poglądów na jakiś temat, drugi komponent to, że stawka jest wysoka (od rezultatu tej rozmowy zależy przyszłość oraz jakość naszego życia). Trzecim elementem są silne emocje.
Większość ludzi albo unika takich sytuacji, albo nie radzi sobie z nimi dobrze: to może być rozmowa z szefem o podwyżce, spór z sąsiadem o halas, negocjacje z nastolatkiem, czy dyskusja o finansach z partnerem.
Dlaczego, kiedy sytuacja jest taka ważna, mamy z tym problemy i dlaczego jest to takie trudne do opanowania? Dlatego, że kiedy w grę wchodzi presja i emocje, to niezaleznie od naszego intektu, włącza się automatycznie ciało migdałowate wraz ze strumieniem hormonów. W takiej chwili, jak piszą autorzy książki Crucial Conversation (Kerry Patterson, Joseph Grenny, Ron McMillan, Al Switzer), nie posiadamy więcej rozumu od rezusa.
Uważam, że przedstawiony przez nich model porozumienia jest wart uwagi i bardzo pomocny, jeśli chcemy umieć przeprowadzić pożyteczny, dla obu stron, dialog. Przyjrzyjmy sie mechanizmom, które powodują, że nasze emocje zarządzają name.
W centrum uwagi powinniśmy miec dialog oraz informacje. Następnie musimy dbać, aby pozostawać w strefie bezpieczeństwa I nie popadać w skrajne zachowania jak milczenie czy agresja.
Niestety, nasz ludzki organizm nie jest zaprogramowany do prowadzenia emocjonalnych dialogów. Wręcz przeciwnie, kiedy mamy do czynienia z trudną sytuacją, natychmiast włącza sie nasz genetyczny wektor działania i reagujemy walką lub ucieczką. Zagrożenia psychologiczne są traktowane przez nasz mózg tak samo, jak niebezpieczeństwo fizyczne. W komunikacji, WALKA to kontrola, krytyka i atak, a UCIECZKA przybiera formę wycofania się , unikania lub milczenia. Żadna z tych sytuacji nie pomaga w rozwiązaniu, nawet małego, problemu.
Na przykład wycofanie się prowadzi do zatrzymania jakichkolwiek informacji, maskowanie daje tylko selektywny obraz prawdy i może wyrażać się sarkazmem (Genialne rozwiązanie! Kiedy wpadłeś na ten pomysł?) lub sztuczną grzecznością (Świetny pomysł, calkowicie zgadzam się z Twoim stwierdzeniem), a unikanie kieruje konwersację na inne tory (Taaak, hmmm, a jak tam Twoje nowe mieszkanie?)
Kontrola wyraża się w przymuszaniu innych do naszego sposobu myślenia poprzez przerywanie zdania, naginanie faktow, używanie ogólników (Nie znam osoby, której to się nie podoba, to jest doskonały prezent). Krytyka, to przylepianie etykietek do ludzi lub idei i użycie stereotypów (Twoja idea jest praktycznie z epoki kamienia łupanego. Kazda myśląca osoba zgodzi się ze mną). Atak to pogróżki, szyderstwa i pomniejszanie wartości innych osób (Nie słuchaj opini Marka, to przecież kretyn i ciemna masa! Zresztą, spróbuj, to zobaczysz co się stanie…)
Ćwiczenie #1
Przeanalizuj, jaki styl dialogu stosujesz w sytuacjach, kiedy konwersacje stają się krytyczne (różnica pogladów, stawka wysoka, silne emocje)
Ćwiczenie # 2
Przypomniej sobie dialog, który obecnie byś poprowadziła/poprowadził inaczej. Napisz nowy dialog. Które konwersacje były dla Ciebie krytyczne w ostatnich kilku latach.
Jak więc prowadzić efektywny dialog? Przede wszystkim powinniśmy stworzyć taką sytuacje, aby nasz rozmówca (dziecko, partner, podwładny, kolega, nieznajomy) czuł się bezpiecznie wyrażając swoją uczciwą opinię. Ludzie czują się bezpiecznie, kiedy są szanowani i mogą rozmówcy zaufać, nawet wtedy, kiedy opinie są różne, a także kiedy mają przesłanki, aby wierzyć, iż bedą usłyszeni. Zaufanie, to szczerość i motywacja w dążeniu do porozumienia. Pamietajmy, że nasze mózgi społeczne odczytują się bez słów.
- Zacznij od zakomunikowania: ten dialog powinien nam pozwolić rozwiazać nasz problem, zastanówmy sie razem, co naprawdę chcemy dla nas samych, dla siebie razem i dla zachowania naszych dobrych stosunków. Postarajmy się unikać krytyki, maskowania czy niedopowiedzeń. Zbierzmy razem jak najwięcej informacji.
- Zwracaj uwagę, czy konwersacja nie odchodzi od sfery bezpieczeństwa. Bądź świadomy tego, jaki jest Twój naturalny styl w warunkach stresowych: milczenie czy agresja, jak brzmi twój ton głosu, jak gestukulujesz. Także obserwuj uważnie język ciała swojego rozmówcy.
- Przeproś, kiedy trzeba i wracaj do sfery bezpieczeństwa przypominając sobie, jaki jest cel rozmowy.
- Podaj jak najwiekszą ilość faktów. Dziel się informacją.
- Zadawaj pytania wyjaśniające. Każdy ma swoją subiektywna historię i interpretacje. Parafrazuj trudne kwestie.
- Nie koncentruj się na tym, kto ma rację, tylko na wspólnym rozwiązaniu problemu. Taka postawa ujarzmia niepotrzebne emocje, najczęściej wywołane przez nasze ego.
- Zapisz rozwiązania i końcową decyzję
Nie jesteśmy w stanie przeżyć życia bez konfliktów, dlatego dobrze jest zapamiętać sobie ten model dialogu i stosować go jak najczęściej. Pamiętajmy, czym dalej odchodzimy od sfery bezpieczeństwa, tym trudniej będzie znależć rozwiązanie i tym wyższa bedzie cena braku porozumienia.
Grażyna Grace Tallar – międzynarodowy ekspert i coach w dziedzinie inteligencji emocjonalnej oraz Self-PR. eqtrainer.ca