Skąd przyszli Indianie? (18000 p.n.e.)
Skąd przyszli Indianie? (18000 p.n.e.)
Rozpoczynamy cykl prezentujący w przystępny sposób historię Kanady. Opracowaną przez historyków ale ujętą w sposób rzadko spotykany: na podstawie konkretnych epizodów z przeszłości, nie zawsze prezentowanych chronologicznie i nie zawsze znanych. Na przykład kilka odcinków poświęcimy najważniejszym bitwom, a kilka innych najważniejszym katastrofom naturalnym. A na tym tle ukazane zostaną dzieje wczorajszej i dzisiejszej Kanady…
Paleoindianie polują na gliptodonta
Powszechnie się uważa, że historia zasiedlenia Kanady zaczyna się w czasie ostatniego zlodowacenia. Uwięzienie w lodach olbrzymiej masy wody spowodowało obniżenie się poziomu morza o 100 lub więcej metrów. Zapanował stosunkowo łagodny klimat, a flora i fauna były wystarczająco bogate dla podtrzymania życia ludzkich plemion trudniących się myślistwem i zbieractwem. Paleoindianie, ludy z północnej i wschodniej Azji, pradziadowie dzisiejszych Inuitów i Indian, były w stanie przedostać się na nowy kontynent i skolonizować dostępne jego obszary i to one były tu pierwsze, na tysiące lat przed Wikingami czy białym człowiekiem.
Najstarsze dowody na obecność człowieka na tym kontynencie, sprzed 20 tysięcy lat, odnaleziono w jaskiniach Bluefish Caves na Jukonie. Obok kości zwierząt znaleziono tam prymitywne narzędzia kamienne oraz wykonane z kości. Miejsce to można uznać za część Eurazji oddzieloną wówczas od głównej części kontynentu amerykańskiego wielosetkilometrowym obszarem lądolodu, który dla człowieka był nie do przebycia.
Jaskinie Bluefish dzisiaj
W okresie kolonizacji obszaru Bluefish ruch ludności mógł być dwukierunkowy. Wycofywanie się lodowca spowodowało powolne zamknięcie przejścia pomiędzy Ameryką a Azją oraz stopniowe poszerzenie, a w końcu całkowite otwarcie drogi do wnętrza kontynentu. Ocenia się, że w przeciągu tysiąca lat od początku ustępowania lodowca, około 14 000 p.n.e., człowiek dotarł do najdalszych zakątków Ameryki Południowej, wcześniej jednak całkowicie kolonizując Amerykę Północną. Ślady Paleoindian, jak te ludy się nazywa, wykazały liczne znaleziska archeologiczne w całej Kanadzie. Główne szlaki wędrówek Paleoindian przebiegały najpierw na południe wzdłuż górskich pasm nadbrzeżnych, a potem na wschód przez prerie i leśne tereny aż do Zatoki Hudsona. Część plemion podążała za cofającym się lodowcem na północ, osiągając wybrzeża arktyczne około 9 000 p.n.e. Inna część, przekroczywszy dolinę Wielkich Jezior, osiągnęła wybrzeża atlantyckie, wyruszając dalej w dwóch kierunkach – na południe i północ. Grupa północna zaludniła Labrador. Istnieją archeologiczne dowody na to, iż osiedla ludzkie na Labradorze istniały już 8 000 lat p.n.e.
Z biegiem lat poszczególne grupy poczęły się dostosowywać do miejscowych warunków geograficznych, klimatycznych, zasobów naturalnych itp., tworząc wiele technik i zwyczajów znanych do czasów współczesnych. Te kultury, zwane przez historyków kulturami archaicznymi, dały początek późniejszemu zróżnicowaniu plemion indiańskich.
Choć większość współczesnych plemion indiańskich pochodzi od przybyszów z okresu zlodowacenia, po ustąpieniu lodowca napływ ludności z Azji do Ameryki nie ustał. Do najznaczniejszych grup napływowych należą plemiona mówiące językiem atabaskim. Plemiona te rozsiane są w całej Ameryce od Kolumbii Brytyjskiej po Arizonę. Historia tych plemion wiedzie jednak do archaicznej kultury alaskańskiej, która powstała około 10 000 lat p.n.e. wśród ostatnich indiańskich przybyszów z Azji. Kultura ta charakteryzowała się używaniem krzemiennych noży, podobnie jak u plemion azjatyckich w tym samym czasie.
Mniej więcej 10000 lat p.n.e. zatopiony został most międzykontynentalny i na około 5 tysięcy lat zakończył się napływ ludzi z Azji. Około 5000 p.n.e. na tereny arktyczne przybyły (przepływając Cieśninę Beringa) na łodziach ludy zwane Paleoeskimosami. Ludy te reprezentowały wysoko rozwiniętą kulturę materialną, w porównaniu z miejscowymi kulturami archaicznymi. Znały techniki budowania łodzi, szycia ubrań oraz posługiwania się łukiem i strzałą. Szczególnie ten ostatni wynalazek szeroko rozprzestrzenił się wśród wszystkich plemion indiańskich, zmieniając całkowicie technikę polowań i prowadzenia wojny. Bezpośredni potomkowie Paleoeskimosów, plemiona kultury Dorset, rozwinęły sztukę i rękodzieło oraz znane były z wytwarzania miniaturowych podobizn ludzi i zwierząt z kamienia.
Gwałtowny rozwój kultur indiańskich nastąpił pomiędzy 2500 a 1500 p.n.e. Ostatnimi przybyszami na tereny dzisiejszej Kanady, zanim została ona skolonizowana przez Europejczyków, byli Inuici i Wikingowie.
Oprac. tp