Mirosław Romanowski
Mirosław Romanowski
Ten światowej sławy naukowiec jest kompletnie nieznany w Polsce, z kolei w Kanadzie uznaje go się za jednego z nabardziej zasłużonych matematyków i metrologów. Metrologia zajmuje się sposobami dokonywania pomiarów oraz zasadami interpretacji uzyskanych wyników i opracowywaniem jednostek miar.
Romanowski urodził się na Podolu w 1901 roku, ale już od 14. roku życia mieszkał w Szwajcarii, gdzie studiował w Genewie.
Jednak jego kariera zawodowa rozpoczęła się we Francji, gdzie w 1929 roku rozpoczął pracę w Bureau International des Poids et Mesure (Międzynarodowym Biurze Miar i Wag). Zdobyte doświadczenie przydało się w nowym kraju osiedlenia, jakim stała się Kanada.
W 1948 roku podjął pracę naukową w Państwowym Komitecie Badań Naukowych (National Research Council), który określany jest jako kanadyjska kuźnia wynalazców. W NRC początkowo dopomógł w powołaniu nowego Wydziału Fizyki Stosowanej, a lata 1958–66 spędził w sekcji Fizyki Cieplnej Ciała Stałego (Heat and Solid State Physics) tego samego wydziału.
Zyskał sławę uznanego w świecie metrologa. W 1990 został wyróżniony przez Międzynarodowy Komitet Miar i Wag specjalnie utworzoną nagrodą, upamiętniającą 100-lecie przyjęcia pierwszych standardów metrycznych w roku 1889.
Mimo przejścia na emeryturę nie zaprzestał aktywnej działalności – kontynuował publikacje z zakresu teorii statystycznej, współredagował międzynarodowy żurnal metrologiczny “Metrologia” (do 1980), pracował w federalnym Ministerstwie Spraw Konsumenckich i Przedsiębiorczości (Department of Consumer and Corporate Affairs). Do 1989 pełnił tam funkcję konsultanta w dziedzinie statystyki i metodologii stosowanej przy wzorcowaniu precyzyjnych jednostek miar długości i masy, jakimi miały następnie posługiwać się rządowe instytucje ustalające kanadyjskie standardy i metrologiczne uregulowania prawne.
Dr. Romanowski mocno wierzył, że naukowcy mają niekwestionowane zobowiązania wobec natury: „Musimy ją chronić wszelkimi sposobami i wszelkimi siłami” – zwykł mawiać. Przejmowała go degradacja środowiska naturalnego i niepokój, iż naukowcy niewystarczająco dbają o poprawę sytuacji, którą oceniał jako fatalną. Mimo tych obaw nie utracił wiary w naukę i pragnął ustanowić nagrodę za badania nad środowiskiem naturalnym, odzwierciedlające jego przekonania.
Zmarł 10 listopada 1991.
Medal M. Romanowskiego
W dowód uznania wobec zabiegów i zasług Romanowskiego, od 1994 Kanada bije w brązie Medal Mirosława Romanowskiego, który przyznawany jest rokrocznie (wraz z 3 tys. dolarów z funduszu utworzonego przez samego Romanowskiego) przez Królewskie Towarzystwo Kanadyjskie (Royal Society of Canada) za wybitne dokonania naukowe w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego.
Jego bratem był Świętosław Romanowski (1893–1970), profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor wielku podręczników matematyki.
Tomasz Piwowarek
Photos: