Dwa oblężenia Louisburga (1719-1758)
Dwa oblężenia Louisburga (1719-1758)
"Zdobycie Louisburga" (The Capture of Louisburg) pędzla Petera Monamy'ego
Louisburg był najpotężniejszą twierdzą w Ameryce Północnej. Zbudowano ją w 1720 na wyspie Cape Breton, północnym cyplu Nowej Szkocji obok osady Louisburg przez francuską administrację kolonialną. Twierdzę zbudowano po utracie Akadii w 1713 r. na mocy traktatu pokojowego w Ultrechcie kończącego wojny o sukcesję hiszpańską.
Wielki program budowy fortyfikacji rozpoczął się w 1719 i dopiero w latach 40. XVIII w. miasto otaczały mury z kamienia ze stanowiskami dla artylerii. Wojskowi inżynierowie pod kierunkiem Jean-François Verville’a zaprojektowali twierdzę według zasad Vaubana, a miasto wzorowali na teoriach urbanistyki Francji XVIII wieku.
Louisburg był dwukrotnie oblegany i zdobywany przez Brytyjczyków w ramach długiego konfliktu o dominację w Ameryce Północnej. Konflikt z 1745 często nazywany jest “Wojną Amatorską”, gdyż cała armia brytyjska składała się z ochotniczej milicji z Nowej Anglii .
Celem Nowoanglików było opanowanie twierdzy będącej podówczas jedynym portem na Nowej Szkocji oraz przejęcie kontroli nad żeglugą po północno-zachodniej części Oceanu Atlantyckiego. Ważnym powodem wojny była także próba objęcia kontroli na bogatymi łowiskami nowofundlandzkimi.
Cztery tysiące milicji z Nowej Anglii zostało 11 maja wysadzone na brzeg nieopodal twierdzy. Brytyjczycy od razu rozpoczęli przygotowania do oblężenia. Jako że działa twierdzy kontrolowały wejście do portu, flota musiała pozostać w pewnej odległości, patrolując przybrzeżne wody. Pierwszym celem ataku brytyjskiego była bateria artylerii zwana Baterią Królewską, znajdująca się w bastionie poza twierdzą. Po odniesieniu wysokich strat, Brytyjczycy opanowali tę baterię. Wycofujący się Francuzi nie zdołali zniszczyć dział, ograniczając się do ich zagwożdżenia. Pozostawili też duże zapasu prochu i amunicji. Brytyjczycy z łatwością przywrócili działa do użyteczności i rozpoczęli silny ostrzał twierdzy. Dwie pozostałe baterie francuskie na wyspie i brama Dauphin wytrzymały wielotygodniowe oblężenie, stale zachowując kontrolę nad wejściem do portu. Głównym problemem obleganych było zmęczenie i wyczerpywanie się zapasów. Wysłany z Francji jeszcze w kwietniu olbrzymi okręt Vilagante, z ponad pięćsetosobową załogą, został przechwycony przez Brytyjczyków u wejścia do portu.
6 czerwca Brytyjczycy usiłowali szturmem zdobyć kolejny – położony na wyspie – bastion, lecz po odniesieniu wielkich strat musieli odstąpić. Od tego momentu zaniechali szturmów, nękając Francuzów ciągłym ostrzałem artyleryjskim. Ostatecznie dokonano wyłomów w murach twierdzy, a Francuzi straciwszy nadzieję na odsiecz, czy choćby otrzymanie zapasów, poddali twierdzę 26 czerwca. Brytyjczycy okupowali ją przez 2 lata, po czym została zwrócona Francji na mocy układu pokojowego.
II oblężenie Louisbourga było elementem wojny siedmioletniej i preludium do brytyjskiej kampanii w Quebecu.
Oblężenie Louisbourga (1758)- Brytyjczycy palą "Prudenta" i zdobywają "Bienfaisanta"
W początkach czerwca 1758 brytyjska flota pod dowództwem admirała Edwarda Boscawena zbliżyła się do chronionego przez fortecę portu i z miejsca rozpoczęła oblężenie. Armia została podzielona na trzy oddziały. Prawym skrzydłem dowodził Whitemore, lewym Lawrence, a środkowym James Wolfe. Armia wylądowała w tym samym miejscu co przed 13 laty w czasie I oblężenia. Oddział Wolfe’a liczący ok. 1200 żołnierzy zajął latarnię morską, opuszczoną przez Francuzów i rozpoczął stamtąd ostrzeliwanie bastionu na wyspie, który bezpośrednio kontrolował wejście do portu. 25 czerwca, w wyniku ponad dwutygodniowego ostrzału, bateria zainstalowana w bastionie została zniszczona. Od tego momentu rozpoczął się intensywny ostrzał bastionu Dauphin oraz miasta. Krótką przerwą w sukcesach brytyjskich była udana wycieczka francuska 9 lipca, podczas której udało się zniszczyć część umocnień brytyjskich oraz wziąć pewną liczbę jeńców. Szkody zostały jednak szybko naprawione i wznowiono bombardowanie.
Twierdza Louisbourg – wygląd współczesny
Z chwilą, gdy bastion na wyspie został zniszczony, a Dauphin zaangażowany w wymianę ognia z bateriami brytyjskimi, 10 statków francuskich strzegących wejścia do portu stało się łatwym łupem dla floty brytyjskiej. Wszystkie jednostki zostały poważnie uszkodzone lub zatopione. Port stanął otworem dla Brytyjczyków. 26 lipca, po ponad 6 tygodniach oblężenia, twierdza poddała się.
W 1760 wielka forteca została zburzona. Dzisiejsze miasteczko Louisburg, mały port rybacki, wyrosło na drugim końcu portu fortecy.
Forteca Louisburg została uznana za Narodowe Miejsce Historyczne w 1928, i w 1961 rozpoczęła się pieczołowita odbudowa na podstawie znalezisk archeologicznych i licznych historycznych dokumentów. Do tej pory odbudowano cześć fortyfikacji, budynki cytadeli, miejskie nabrzeże i kilka ulic z domami, sklepami i tawernami.
Dziś forteca Louisburg jest jedną z największych atrakcji turystycznych Nowej Szkocji obok cytadeli w Halifaksie.