Syn generała Sosnkowskiego odsłonił popiersie ojca

Syn generała Sosnkowskiego odsłonił popiersie ojca

Gen. Kazimierz Sosnkowski

Mieszkający w Kanadzie, 84-letni Piotr Sosnkowski uczestniczył w upamiętnieniu w krakowskim Parku im. Jordana sześciu osób, które przyczyniły się znacznie do oswobodzenia Polski spod władzy zaborczej, w tym gen. Kazimierza Sosnkowskiego, zmarłego na emigracji w Kanadzie.

W Krakowie upamiętniono Ignacego Daszyńskiego, Romana Dmowskiego, gen. Józefa Hallera, Wojciecha Korfantego, Wincentego Witosa i gen. Kazimierza Sosnkowskiego zwanych obok Józefa Piłsudskiego (który ma już parkowe popiersie) – Ojcami Niepodległości. Wszystkie te osoby były na różnych etapach swego życia związane z Krakowem.

Fundatorem rzeźby przedstawiającej gen. Sosnkowskiego jest krakowski oddział Instytutu Pamięci Narodowej, pozostałe ufundowało zaś miasto Kraków.

Uroczystość w Parku Jordana poprzedziła Msza św. odprawiona w kościele Mariackim oraz Marsz Niepodległości.

Popiersie gen. Sosnkowskiego, szefa sztabu I Brygady Legionów i Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych, odsłaniał mieszkający w Kanadzie Piotr Sosnkowski, najmłodszy i jedyny z żyjących pięciu synów Generała.

– Mój ojciec mówił, że od monumentów ważniejsze są książki, bo one żyją wiecznie, stąd cieszą mnie ukazujące się publikacje o nim. Jednak jestem bardzo ujęty postawieniem tego popiersia, gdyż będzie przypominało Polakom o historycznej roli mojego Ojca – powiedział Piotr Sosnkowski.

Popiersie gen. Sosnkowskiego odsłonił jego mieszkający w Kanadzie 84-letni syn

Urodzony w rodzinie szlacheckiej z Podlasia Kazimierz Sosnkowski był wybitnym dowódcą wojskowym i działaczem niepodległościowym, wszechstronnie utalentowanym intelektualistą i szlachetnym patriotą. Jeden z najwybitniejszych umysłów w skali kraju – nawet w opinii swoich wrogów.

Józef Piłsudski i Kazimierz Sosnkowski 1915 (byli razem uwięzieni w twierdzy magdeburskiej)

Początkowo działał w Polskiej Partii Socjalistycznej i jej Organizacji Bojowej. Był założycielem Związku Walki Czynnej oraz szefem sztabu I Brygady Legionów Polskich.

Pomimo piłsudczykowskiego rodowodu, generał był szanowany także przez siły opozycyjne względem rządów sanacji.

Po odzyskaniu niepodległości minister spraw wojskowych, przedstawiciel Polski w Lidze Narodów, a od 1936 generał broni Wojska Polskiego, dowódca Frontu Południowego podczas kampanii wrześniowej w roku 1939. Następca Prezydenta RP, minister bez teki w rządzie gen. Władysława Sikorskiego na emigracji, komendant główny Związku Walki Zbrojnej. Sprzeciwiał się rozmowom rządu polskiego ze Związkiem Sowieckim. Nie akceptował polityki rządu na uchodźstwie, nie obejmując przez to żadnych funkcji.

Był faktycznym przywódcą emigracyjnej opozycji wobec rządów gen. Sikorskiego, potem także Stanisława Mikołajczyka, a także głównym oponentem wobec polityki rządu emigracyjnego względem ZSRR. O rywalizacji między tymi dwoma polskimi politykami wiedziały brytyjskie służby specjalne i tak ich scharakteryzowały: Sikorski to człowiek próżny, pragnący być w centrum wydarzeń, natomiast Sosnkowski jest raczej skromny i kryształowo uczciwy. Sikorski jest o niego zazdrosny, więc dopóki pełni urząd premiera, Sosnkowski pozostanie na uboczu.

W 1941 roku Sosnkowski został ciężko ranny podczas niemieckiego nalotu bombowego na Londyn.

Po tragicznej śmierci gen. Sikorskiego w Gibraltarze, Sosnkowski został Wodzem Naczelnym Polskich Sił Zbrojnych (1943–1944).

Pomnik generała w Warszawie

Sosnkowski w Kanadzie

Generał Sosnkowski pracował m. in. nad werbunkiem Polaków do Polskich Sił Zbrojnych w Ameryce Północnej. W razie ich utworzenia, miał objąć dowództwo nad polskimi oddziałami w Kanadzie.

W listopadzie 1944 wyjechał do Kanady, gdzie planował spędzić kilkumiesięczny urlop. Jego synowe uczęszczali wówczas do Loyola College w Toronto. Nie wiedział o tym, że rząd polski zobowiązał się wobec Brytyjczyków i Kanadyjczyków, iż generał nie będzie publicznie zabierał głosu w sprawach politycznych. Wbrew więc tym obietnicom, wielokrotnie wypowiadał się przeciw ustępstwom aliantów względem Związku Sowieckiego.

Pobyt w Kanadzie był kilkakrotnie przedłużany. Generał znalazł się w stanie nieformalnego internowania, gdyż aż do 1949 roku odmawiano mu wydania wizy wjazdowej zarówno do Wielkiej Brytanii, jak i USA. Powodem była krytyka, jaką Sosnkowski kierował pod adresem wojennego sojusznika obu tych państw, czyli ZSRR.

Okolice Arundel

Zmuszony więc do zamieszkania w Kanadzie na stałe, kupił na przełomie 1946 i 1947 farmę o powierzchni 25 akrów w małej miejscowości Arundel pod pod Mont-Tremblant w Quebecu, gdzie pracował fizycznie w celu utrzymania siebie i rodziny (ukończył m.in. kurs stolarski).

Władał językiem francuskim, angielskim, niemieckim, włoskim oraz rosyjskim. Dodatkowo znał łacinę oraz klasyczny język grecki.

W marcu 1947 w Wielkiej Brytanii podjęto decyzję o zwolnieniu generała Sosnkowskiego z Polskich Sił Zbrojnych. Były Naczelny Wódz wznowił więc działalność polityczną, wraz z eskalacją zimnej wojny. Po 1949 mógł już swobodnie wypowiadać się na temat Związku Sowieckiego, korzystał z łamów prasy polonijnej i emigracyjnej, a po otrzymaniu wizy do USA, wygłaszał tam odczyty.

Szydercza “Gazeta Lubelska” z października 1944 roku

W swoich wystąpieniach ostro krytykował postawę podczas konferencji teherańskiej i jałtańskiej, jednocześnie opowiadając się za trwaniem Polski w bloku państw zachodnich i za przywróceniem Polsce wschodnich granic z 1939, przeciwko nawiązywaniu kontaktów z dyplomatami PRL.

Kazimierz Sosnkowski był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była Stefania Sobańska. Małżeństwo to zostało anulowane z powodu jej choroby psychicznej wywołanej przez śmierć córki. Drugą żoną generała była Jadwiga Żukowska, z którą miał pięciu synów:

Aleksandra – żołnierza, chrześniaka Piłsudskiego, uczestnika kampanii wrześniowej, marynarza ORP Błyskawica, następnie inżyniera lotnictwa zamieszkałego w USA,

Jana – żołnierza Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, następnie zatrudnionego w liniach lotniczych Air Canada,

Zygmunta Antoniego – pułkownika armii kanadyjskiej,

Mieczysława Józefa – pilota-oblatywacza,

Piotra – prezesa honorowego firmy Rémy Cointreau w Paryżu.

W 1958 ciężko zachorował na serce. Przeszedł dwa zawały. Pod koniec życia przewlekle chorował, czego efektem była niemal zupełna utrata wzroku.

Zmarł na swojej quebeckiej farmie 11 października 1969.

Ciało generała skremowano w zakładzie znajdującym się na Mont Royal w Montrealu. Początkowo, zgodnie z ostatnią wolą zmarłego, urnę z jego prochami złożono w paryskim kościele św. Stanisława – generał pragnął spocząć jak najbliżej Polski i powrócić do niej, gdy odzyska niepodległość. Nieco później szczątki Sosnkowskiego zostały przeniesione do grobowca Polskiego Towarzystwa Historyczno-Literackiego na cmentarzu Les Champeaux w Montmorency pod Paryżem.

12 listopada 1992 urnę z jego prochami sprowadzono do Polski i złożono w podziemiach bazyliki archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie.

(tp)

Więcej o gen. Sosnkowskim – TUTAJ.