Spadek
Spadek
W prowincji Ontario obowiązują różne przepisy dotyczące podziału majątku po zmarłej osobie w zależności od tego, czy ta osoba zostawiła ważny testament, czy umarła bez sporządzenia testamentu.
Według rządowych danych, około 80% osób umiera bez testamentu. Gdy odchodzimy z tego świata bez testamentu, oznacza to, że sprawy związane z odejściem, w tym między innymi sprawy podatkowe i podział majątku przerzucamy najczęściej na członka rodziny, który nie tylko będzie miał dodatkowy kłopot na głowie z powodu braku dokładnej instrukcji odnośnie woli osoby zmarłej, ale też może nie być wtajemniczony we wszystkie istotne sprawy. Opiszę obie sytuacje, aby chociaż trochę przybliżyć zasady dziedziczenia w obu sytuacjach.
I. Dziedziczenie, gdy zmarły pozostawił ważny testament
Gdy zmarły pozostawił testament, wówczas, po pokryciu kosztów pogrzebu oraz wszystkich długów może nastąpić podział pozostałej części majątku, zgodnie z treścią instrukcji w testamencie.
1.1 Od czasu do czasu testament jest podważany w Sądzie, gdy zmarły nie zabezpieczył osoby uzależnionej od niego w sprawach finansowych. Może to mieć miejsce w kilku sytuacjach, takich jak:
1.2 Gdy zmarły zostawił współmałżonka lub członka rodziny wymagających kontynuacji pomocy finansowej, wówczas mogą mieć oni pierwszeństwo zanim spadek zostanie przekazany innej osobie wymienionej w testamencie.
1.3 W przypadku, gdy zmarła osoba miała wspólne pieniądze lub/i nieruchomość (joint tenancy) z inną osobą, to majątek ten może przejść na osobę, która przeżyła współwłaściciela, gdy taka była intencja osoby zmarłej. Ale osoba wymagająca utrzymywania (dependent) może ubiegać się o pieniądze lub/i nieruchomość, gdy nie posiada środków do życia.
1.4 Jeżeli osoba, która zmarła miała zrobiony testament przed zawarciem związku małżeńskiego, to traci on ważność w dniu ślubu.
1.5 Jeżeli osoba, która zmarła, rozwiodła się po zrobieniu testamentu, część testamentu może nie być ważna oraz ex nie może być wykonawcą testamentu, nawet gdy występuje w testamencie jako wykonawca.
1.6 Gdy jedna z osób wyznaczonych jako spadkobierca umiera, to zmieniają się zasady podziału majątku, w zależności od relacji pomiędzy osobą, która umarła i spadkobiercą.
1.7 Jeżeli spadkobierca jest wymieniony w testamencie, to powinien przedstawić wykonawcy testamentu dowód tożsamości, na przykład ważne prawo jazdy lub akt urodzenia i potwierdzić to zeznaniem pod przysięgą (affidavit). Estate trustee ma obowiązek rozporządzić majątkiem, po uregulowaniu wszystkich długów zmarłego, zgodnie z jego wolą. Estate trustee jest zamiennie nazywany administratorem lub executorem.
II. Dziedziczenie, gdy zmarły nie zostawił testamentu
2.1. Kiedy osoba umiera bez testamentu, to taka sytuacja ma swoją nazwę – “Intestate”. Prawo zawarte w Ontario Succession Law Reform Act (OSLRA) wtedy służy jako przewodnik do dystrybucji długów oraz majątku.
2.2. Zgodnie z aktem prawnym OSLRA, pierwsze $200,000 jest dla współmałżonka, chyba, że osoba utrzymywana finansowo przez zmarłą osobę, będzie rościć udział w spadku. Współmałżonek zmarłej osoby może wybrać jedną z dwóch opcji: $200,000 lub połowę majątku, w zależności co jest korzystniejsze. Cokolwiek zostanie ponad $200,000 jest do podziału pomiędzy współmałżonkiem i członkami rodziny (dzieci, wnuki, etc.).
2.3. Gdy nie ma współmałżonka, dzieci osoby zmarłej odziedziczą pozostały majątek. Gdyby ktoś ze spadkobierców umarł, wówczas dzieci tej osoby odziedziczą część należną spadkobiercy.
2.4. Gdy nie ma współmałżonka, dzieci lub wnucząt, wówczas do akcji włączają się rodzice, którzy dziedziczą po równo.
2.5.Gdy nie ma rodziców, wówczas brani są pod uwagę bracia i siostry. Gdyby również bracia i siostry już nie żyli, wówczas ich dzieci dziedziczą po równo. Jeżeli któreś z nich już nie żyje, jego lub jej dzieci nie mają prawa do spadku.
2.6. Gdy wchodzą w rachubę jedynie dalsi krewni, przepisy są skomplikowane.
2.7. Jeżeli któraś z osób mających prawo do spadku żyła, gdy zmarły pozostawił spadek, to co się dzieje, gdyby ta osoba zmarła zanim spadek został jej przekazany? Wówczas spadkobiercy tej osoby mają prawo do spadku w miejsce oryginalnego spadkobiercy.
2.8. Kiedy umrze osoba bez testamentu, jedynie osoby które były połączone ze zmarłą osobą więzami krwi, mają prawo do spadku. Wlicza się tutaj również dzieci adoptowane lub/i urodzone poza związkiem małżeńskim. Pół-krwiści mają takie same prawa jak i pełno-krwiści.
2.9. Jeżeli zmarły nie pozostawił testamentu, wówczas kto jest wykonawcą masy spadkowej?
Zwykle ktoś z rodziny zmarłego bierze na siebie taką rolę. Rola administratora musi być zatwierdzona przez Sąd i zwykle trwa to sporo czasu. Stąd biorą się opóźnienia i dodatkowe utrudnienia.
2.10. Dopóki to nie nastąpi i administrator nie zapozna się z sytuacją, spadkobierca długo nie będzie wiedział czy i kiedy coś otrzyma.
III. Poszukiwanie testamentu lub estate trustee
3.1 Jeżeli osoba umarła i podejrzewasz, że możesz być wyznaczonym w testamencie spadkobiorcą, ale nie masz jego kopii i nie wiesz kto jest estate trustee, możesz dowiedzieć się w jakimkolwiek Sądzie Superior Court of Justice czy ktoś wystąpił do Sądu z aplikacją o wydanie formalnego dokumentu ustanawiającego wykonawcę testamentu oraz zatwierdzającego ważność testamentu. Jeżeli taka aplikacja została złożona, to można, za opłatą, otrzymać kopię testamentu.
3.2 Jeżeli krewny umarł bez testamentu, możesz w dalszym ciągu mieć prawo do spadku. Sąd może podać dane administratora masy spadkowej.
3.3 Należy też wiedzieć, że jeżeli krewny umarł w Ontario, nie musi być wystawiony dokument przez Sąd wyznaczający adminitratora, jeżeli wspólnie posiadany majątek automatycznie przeszedł na współmałżonka, a pozostały majątek, zwłaszcza o niewielkiej wartości, może być podzielony bez konieczności przechodzenia przez procedury sądowe.
3.4 Nie ma obowiązku w prowincji Ontario rejestrowania testamentów w centralnej agencji oraz nie ma obowiązku ich składania w Sądzie lub w rządzie.
3.5 Sprawy spadkowe trwają długo. Executor ma obowiązek uregulowania wszystkich długów osoby zmarłej, w tym podatkowych. Należy zrobić rozliczenie podatkowe, tzw. “final return” oraz w przypadku istnienia testamentu, również może być potrzebne zrobienie rozliczenia masy spadkowej na rozliczeniu podatkowym T3.
3.6. Gdy umieramy, w tym samym dniu, nasz majątek może przejść do masy spadkowej (estate) lub bezpośrednio do spadkobiercy. Zanim estate trustee lub administrator wypisze czek dla spadkobiercy, powinien nie tylko zrobić rozliczenia podatkowe zmarłego, ale również uzyskać tzw. clearance certificate z agencji CRA za każdy rok podatkowy rozliczany po jego śmierci. Daje to ochronę dla wykonawcy testamentu, na wypadek, gdyby agencja CRA poprosiła o zapłacenie dodatkowego podatku np. po kontroli finansowej podatków zmarłego. Wykonawca testamentu bowiem osobiście odpowiada finansowo za uregulowanie wszystkich długów, w tym do agencji CRA.
3.7. Stąd nie liczmy na szybką kasę po zmarłych rodzicach, wujku lub ciotce, bo procedury spadkowe w Ontario z reguly nie są ani szybkie ani proste, zwłaszcza jeżeli sprawa musi iść przez Sąd.
3.8. Stąd umiejętne zaplanowanie testamentu i jego efektu podatkowego, obliczenie wysokości należnych podatków i pozostałej kwoty spadku do podziału między spadkobiercami może zaoszczędzić wiele nerwów i niespodzianek, zwłaszcza odnośnie kosztów i wysokości długu do agencji CRA.
Piotr Z. Chwalisz
M.Sc. TEP
647 648-6363