Choroba wrzodowa cz. 1

Choroba wrzodowa cz. 1

Choroba wrzodowa żołądka jest schorzeniem ogólnoustrojowym, które w krajach cywilizowanych dotyczy około 10% całej populacji.

Anatomicznym wyrazem tej choroby jest ubytek błony śluzowej, umiejscowiony najczęściej na krzywiźnie mniejszej żołądka lub w opuszce dwunastnicy. Między jednorazowym wrzodem żołądka lub dwunastnicy a chorobą wrzodową istnieje różnica, którą do pewnego stopnia można by przyrównać do różnicy między pojedynczym czyrakiem i czyracznością. Błona śluzowa ma bardzo żywą zdolność regeneracyjną, wskutek czego jej ubytek może bardzo łatwo i szybko się wygoić. Kształt tego ubytku, zwanego niszą wrzodową, jest okrągły lub owalny, a jego średnica waha się od kilku do kilkunastu milimetrów. Choroba występuje w każdym wieku i u obu płci, ale szczyt zapadalności przypada na okres między 20 i 50 r. życia, a wśród osób ze wrzodem dwunastnicy zdecydowanie dominują mężczyźni.

Przyczyny choroby wrzodowej są złożone i nie do końca poznane. Ciągłość pokrywy wyściełającej wnętrze żołądka i dwunastnicy zależy od proporcji czynników atakujących jej całość, tak pokarmowych (mechanicznych, termicznych, chemicznych), jak i endogennych (kwas, enzymy trawienne, niedokrwienie itp.) i z drugiej strony czynników ochronnych, tak strukturalnych, jak i czynnościowych, genetycznie uwarunkowanych lub sporadycznie się pojawiających. Spotyka się często tendencję do przeciwstawiania wrzodu dwunastnicy i żołądka. Czynnik oporności na działanie kwasu i pepsyny jest na pewno silniejszy w żołądku niż w dwunastnicy. Jednakże jest wiele argumentów, przemawiających za utrzymaniem koncepcji jedności choroby wrzodowej niezależnie od tego, czy aktualnie stwierdza się żołądkowe czy dwunastnicze umiejscowienie wrzodu. Niejednokrotnie zdarza się nawrót typowych dolegliwości wrzodowych, podczas gdy z całą pewnością niszy wrzodowej aktualnie nie ma, i na odwrót, znamy wiele przypadków, w których nisza była zupełnie bezobjawowa i ujawniła się dopiero nagle krwotokiem, albo też dolegliwości ustąpiły wkrótce po rozpoczęciu leczenia, a nisza wrzodowa wcale nie znikła. Jest to więc choroba bardzo złożona i wieloczynnikowa, a skupienie uwagi na niszy wrzodowej jest wynikiem jej stosunkowo łatwej uchwytności i jej następstw. Wrzody żołądka i dwunastnicy występują rodzinnie, u osób palących papierosy, zażywających leki zawierające kwas salicylowy (aspiryna) oraz cierpiących na przewlekłe choroby układu oddechowego, marskość wątroby lub reumatoidalne zapalenie stawów. Ważną rolę w chorobie wrzodowej mogą odgrywać także czynniki psychologiczne, o czym świadczy dość częste powstawanie owrzodzeń pod wpływem stresów i napięć emocjonalnych.

Czynnik genetyczny widoczny jest z faktu, że potomstwo obojga rodziców cierpiących na chorobę wrzodową jest dziesięć razy bardziej narażone na wystąpienie tej choroby niż cała populacja. Ponadto wiadomo, że osoby mające grupę krwi 0 i nie wydzielające substancji A i B do soku żołądkowego również częściej zapadają na chorobę wrzodową. Czynnikiem konstytucjonalnym może być stan układu nerwowego. Pacjenci z chorobą wrzodową wykazują często labilny układ nerwowy, niepokoje, lęki, uczucie niepewności, napięcia, malkontenctwo, bezsenność itp. Obserwuje się też pewne odmienne cechy wrzodów żołądka u rasy żółtej i białej. Pewną dozę czynników wrzodorodnych stwarza sam człowiek, np. przez zbyt długie przerwy w posiłkach, przez nadużywanie przypraw i potraw sokopędnych lub tego typu używek, przez palenie tytoniu, które upośledza neutralizację soku żołądkowego w dwunastnicy i wreszcie przez stresujący styl życia.

Przemysłowo zmienione pożywienie jest niezwykle ważnym czynnikiem stresogennym w kierunku uszkodzenia błony śluzowej żołądka lub dwunastnicy.
Głównym, a nierzadko jedynym objawem choroby są okresowe bóle w nadbrzuszu. Dla wrzodów dwunastnicy charakterystyczne są tzw. bóle głodowe, które występują w nocy i w 2-3 godz. po posiłkach. Ulgę przynosi spożycie pokarmu lub przyjęcie środków alkalizujących. W owrzodzeniach żołądka bóle nie wykazują wyraźnego związku z posiłkami (czasem nasilają się tuż po jedzeniu) i nie zawsze ustępują po lekach alkalizujących. Inne rzadsze objawy choroby wrzodowej to nudności, brak łaknienia i chudnięcie. Charakter wrzodowy bólów polega przede wszystkim na ich okresowym, codziennym pojawianiu się, występowaniu przez wiele tygodni i ustępowaniu, czasem na dłuższy czas.

Dalszą cechą znamienną jest, że te okresy zaostrzenia bólów występują zwykle wiosną i jesienią. Charakterystyczne jest nagłe ustępowanie bólu, jeśli wystąpi krwotok. Niezależnie od usadowienia wrzodu w żołądku czy w dwunastnicy chorzy podobnie podają, że boli w nadbrzuszu. Niekiedy chorzy określają ból jako promieniujący w różnych kierunkach, np. do klatki piersiowej, do podbrzusza, lub jako ból opasujący. Do nie charakterystycznych objawów należy zgaga, odbijanie, utrata apetytu, nieregularne wypróżnienia.

Trzeba nieustannie pamiętać, że większość wczesnych raków żołądka występuje w postaci wrzodowej lub co najmniej depresyjnej, a nie uwypuklonej ponad powierzchnię błony śluzowej. Należałoby dążyć do tego, aby każdy przypadek definitywnego wrzodu żołądka był endoskopowany z pobraniem wycinków do badania histologicznego. Zastrzeżenia te nie odnoszą się do wrzodów opuszki dwunastnicy, który praktycznie nigdy nie jest rakowy.
Osoby zainteresowane powyższą tematyką zapraszam do konsultacji,
Tel. 416 804-3934
w Mississauga.

Dr. T. Szczesny Andrews, Ph.D. studiował nauki medyczne w Polsce. Specjalizuje się od ponad 30 lat w Tradycyjnej Chińskiej Medycynie, której tajniki zgłębiał w czasie kolejnych lat pracy w Afryce, Chinach i Korei. Stosuje również sprawdzone i naukowo udokumentowane metody Dietetycznej Korekty Żywienia, pracował naukowo na Uniwersytetach w Warszawie i Montrealu. Jest autorem wielu prac naukowych.