Nie można tego lekceważyć

Nie można tego lekceważyć

Przewód pokarmowy można porównać do długiej rury, rozciągającej się od przełyku do odbytu.

Zwęża się w niektórych miejscach, a rozszerza w innych. Krew w stolcu może pochodzić z każdego miejsca, wzdłuż jego przebiegu. Jej kolor mówi nam, czy krwawienie pojawiło się wysoko (w przełyku lub żołądku), czy nisko (w jelicie grubym lub odbytnicy).

Czarny stolec zwykle oznacza, że krew pochodzi z górnego odcinka przewodu pokarmowego – przełyku, żołądka lub dwunastnicy. Krew staje się czarna w czasie przechodzenia z początkowej części przewodu pokarmowego do części końcowej. Jeśli jednak masz biegunkę, twój przewód pokarmowy jest bardzo aktywny, jego zawartość szybko przesuwa się i wtedy krew pozostaje czerwona, ponieważ nie przebywała w jelicie wystarczająco długo, aby zmienić kolor. Musisz stracić co najmniej dwie łyżeczki od herbaty krwi, aby stolec stał się czarny. Wydaje się to niewiele, ale trwająca dłużej taka „drobna” utrata krwi może doprowadzić do poważnej niedokrwistości. Opisane krwawienia mamy w przypadku nieżytu żołądka z powodu nadużywania alkoholu oraz przyjmowania dużych dawek aspiryny lub innych leków, które działają drażniąco na błonę śluzową żołądka. Podobny skutek daje wrzód trawienny i nowotwór. Choroby, w których pojawia się czarny stolec, powodują również wymioty z krwią. Jedyna różnica polega na tym, że w jednym wypadku krew wybiera górny pasaż, a w innym dolny.

Nie myśl jednak, że czarny stolec zawsze oznacza krew. Zmiana jego barwy może być związana z czymś tak nieszkodliwym, jak przyjmowanie tabletek żelaza. Stolce czarne z powodu obecności krwi mają konsystencję smoły. Węgiel drzewny może także dać czarny stolec, podobnie jak lukrecja i jeżyny. Preparaty zabezpieczające podróżnych przed biegunką, zawierające bizmut (najbardziej popularny jest Pepto-Bismol), zabarwiają stolec na zielono-czarno. W krwawieniu ze środkowej części przewodu pokarmowego, to znaczy z jelita cienkiego, stolec ma pośredni kolor – kasztanowaty.
Krew pochodząca z jelita grubego i z odbytnicy jest jasnoczerwona. Jednak tak jak czarne stolce mogą być spowodowane przez żelazo, a nie przez krew, tak czerwone stolce mogą pojawiać się po zjedzeniu poprzedniego dnia buraków.

Niezależnie od koloru twojego stolca, nie polegaj jedynie na złudnym wrażeniu. Zawsze wykonaj badania, aby być pewnym, że stolec nie zawiera krwi.
Oto jeszcze jedna kardynalna zasada: stolec z krwią oznacza nowotwór, dopóki nie udowodnimy, że tak nie jest. Ujmując rzecz statystycznie, jest bardziej prawdopodobne, że obecna w stolcu krew pochodzi z żylaków odbytu (hemoroidów). No ale przecież nie każdy jest statystykiem, a poza tym tak łatwo można się oszukać. Jeśli od wielu lat masz hemoroidy, a jednocześnie rozwinął się nowotwór w dolnej części przewodu pokarmowego, to jest najbardziej niebezpieczna sytuacja. Nowotwór zasygnalizuje swoją obecność krwawieniem, które ty naturalnie nadal będziesz traktował jako krwawienie pochodzące z żylaków odbytu. Jeśli więc masz przewlekłe krwawienia z jelita, poddaj się od czasu do czasu badaniom. To nie znaczy, że masz odwiedzać lekarza zawsze, kiedy odkryjesz nieco krwi w stolcu z twoich hemoroidów, ale kontrolne badanie przynajmniej raz w roku byłoby dobrym zwyczajem.

Pojawienie się krwi w stolcu wymaga przeprowadzenia badań obejmujących wziernikowanie jelita i wykonanie zdjęć rentgenowskich z użyciem kontrastu. Przyczyn krwawienia z jelit może być bardzo wiele. Wykrytą przyczyną może być miejscowe podrażnienie, żylaki odbytu, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zakażenie bakteryjne lub pasożytnicze (które mogłeś „złapać” w czasie niedawnej wycieczki na Karaiby lub np. do Meksyku). Niektóre antybiotyki (klindamycyna, gentamycyna, erytromycyna i linkomycyna) mogą powodować owrzodzenie jelita i krwawienie. Podobne działanie wywierają tabletki potasu (podawane w celu uzupełnienia potasu utraconego podczas stosowania leków moczopędnych) oraz stosunek doodbytniczy, lub umieszczenie jakiegoś przedmiotu w odbycie.

Uchyłkowatość, stan ujawniający się najczęściej wśród osób cierpiących na przewlekłe zaparcia, jest spowodowana obecnością małych, wielkości palca, woreczków (uchyłków, ang. diverticula) w jelicie. Nie ma problemu, jak długo pozostają one nie zakażone. Ale od czasu do czasu rozwija się w nich zakażenie i dochodzi do zapalenia uchyłka. Wtedy czujesz się bardzo chory, masz gorączkę, bóle brzucha, a czasem krew w stolcu. Zapalenie uchyłka może zakończyć się przedziurawieniem jelita.

Aby pomóc lekarzowi w postawieniu prawidłowej diagnozy, zastanówmy się co może naprowadzić na właściwe rozpoznanie w przypadku, gdy odkryjesz krew w stolcu.
Jeśli krew pojawia się w postaci prążków i smug na powierzchni stolca, a w dodatku jest widoczna na papierze toaletowym i na muszli, to problem prawdopodobnie dotyczy odbytnicy i kanału odbytu; przyczyną mogą być hemoroidy lub pęknięcie błony śluzowej odbytu po oddaniu dużego, twardego stolca.

Jeśli krew wymieszana jest ze stolcem, należy podejrzewać nowotwór; chociaż polipy (rodzaj nowotworu) mogą krwawić w postaci smug. Nowotwór jest bardziej prawdopodobny, jeśli w ostatnich tygodniach lub miesiącach stolce stały się wąskie jak taśma i zmienił się rytm wypróżniania (zwykle miałeś regularny stolec, a teraz masz na zmianę biegunki i zaparcia). Gdy nowotwór (łagodny lub złośliwy) jest duży i usadowiony nisko w jelicie grubym, po defekacji możesz mieć uczucie niekompletnego oddania stolca.

Jeśli oddawanie stolca jest bolesne, prawdopodobnie masz hemoroidy, lub pęknięcie (szczelinę) w odbytnicy albo w odbycie. Ale jeśli ból brzucha nie jest związany z oddawaniem stolca, to krew w stolcu może wskazywać na zakażenie lub zapalenie jelita grubego, chorobę naczyń krwionośnych jelita albo nowotwór.
Jeśli masz biegunkę, na przemian pojawiającą się i ustępującą, krew widoczna w stolcu jest bardziej charakterystyczna dla nowotworu, zakażenia lub zapalenia jelita grubego niż dla żylaków odbytu (hemoroidy). Te ostatnie krwawią wtedy, kiedy zostaną podrażnione prze twardy stolec.

Jeśli czujesz się osłabiony lub zemdlałeś po oddaniu stolca z krwią, jest to zły znak. Oznacza to, że utraciłeś więcej niż 20% swojej krwi. Udaj się do szpitala jak najszybciej.
Powinieneś wyrobić sobie nawyk oglądania swojego stolca (jak również moczu, plwociny, a właściwie wszystkich wydzielin i wydalin organizmu). Wcześnie zauważone zmiany chorobowe są możliwe do skorygowania.
Jest to bardzo ważny sposób samodzielnego obserwowania funkcjonowania własnego organizmu.

Nie jest intencją tego artykułu zachęcanie laików do zajmowania się leczeniem chorób lub rozstrzygania innych problemów zdrowotnych. Zastosowanie któregoś sposobu terapii opisywanych na tych stronach nastąpić może z wolnego wyboru i na własne ryzyko Czytelnika. Jeśli z jakiegoś powodu jesteś pod opieką lekarza, może on doradzić Ci, w jaki sposób skorzystać z informacji przedstawionych powyżej.
Osoby zainteresowane powyższą tematyką zapraszam do konsultacji. Tel. 416 804-3934 w Mississauga.
Dr. T. Szczesny Andrews, Ph.D. studiował nauki medyczne w Polsce. Specjalizuje się od ponad 30 lat w Tradycyjnej Chińskiej Medycynie, której tajniki zgłębiał w czasie kolejnych lat pracy w Afryce, Chinach i Korei. Stosuje również sprawdzone i naukowo udokumentowane metody Dietetycznej Korekty Żywienia, pracował naukowo na Uniwersytetach w Warszawie i Montrealu. Jest autorem wielu prac naukowych.