Dramat najemców – rośnie fala eksmisji typu “na własny użytek”

Dramat najemców – rośnie fala eksmisji typu “na własny użytek”

Chris Kostav i Shari Keyes znaleźli się pod ścianą. Na gorącym rynku nieruchomości w Toronto obaj najemcy płacą za wynajem znacznie poniżej czynszu rynkowego za swoje lokale w budynku we wschodniej części York, a teraz właściciel chce się ich pozbyć. Zgodnie z zawiadomieniami o eksmisji, właściciel planuje przenieść członków własnej rodziny do obu mieszkań.

„Myślę, że jedynym powodem, dla którego chce, żebym się wyprowadził, jest to, że może pobierać wyższy czynsz” – powiedział Kostav, który jest emerytowanym elektrykiem i mieszka w kawalerce od prawie 20 lat.

Właściciel złożył wnioski o eksmisję N12 do Ontario’s Landlord and Tenant Board dla obu najemców, inaczej zwaną eksmisją na własny użytek, twierdząc, że musi przenieść córkę do jednego lokalu, a rodziców do drugiego. Ani Kostav, ani Keyes nie uwierzyli swojemu właścicielowi. Oboje skorzystali z pomocy prawnika i wnieśli sprawę do Landlord and Tenant Board.

W e-mailu do CBC właściciel budynku, Sofiene Bousselmi, zaprzeczył, że eksmisje są w złej wierze i powiedział, że musi przenieść członków swojej rodziny do tych mieszkań.

W samym środku krajowego kryzysu mieszkaniowego Kostav i Keyes zostali uwikłani w walkę między rosnącą liczbą właścicieli, którzy twierdzą, że muszą przejąć swoje wynajmowane nieruchomości, a rosnącą liczbą najemców, którzy odmawiają opuszczenia ich bez walki.

Dla Kostava bitwa trwa nadal, a jego następne przesłuchanie w Landlord and Tenant Board spodziewane jest na początku sierpnia. W przypadku Keyes, Ontario Landlord and Tenant Board orzekł na początku tego miesiąca, że właściciel działał w złej wierze, składając wniosek o jej eksmisję z lokalu, pozwalając kobiecie na razie pozostać w mieszkaniu.

Dla 56-letniej Keyes rezygnacja z mieszkania oznaczałaby, że jej córka i wnuczka najprawdopodobniej musiałyby opuścić Toronto na stałe lub skończyć jako bezdomne. „Czynsze wszędzie są tak wysokie, że wiedzieliśmy, że nie stać nas na nic innego. Musieliśmy walczyć, ponieważ przez cały ten czas martwiliśmy się ryzykiem bezdomności” – powiedziała Keyes.

Ponieważ czynsze nadal osiągają nowe szczyty w całym kraju – wzrost o 22 procent w ciągu dwóch lat, przy czym mieszkanie z jedną sypialnią kosztuje średnio 1,929 CAD, zgodnie z danymi z Rentals.ca – niektórzy najemcy z Ontario, którzy otrzymali zawiadomienia o eksmisji N12, twierdzą, że nie mają dokąd pójść i zrobią wszystko, co w ich mocy, aby pozostać na miejscu.

Wydaje się, że wzrost liczby eksmisji na własny użytek ma miejsce w innych częściach kraju.

Rząd Kolumbii Brytyjskiej właśnie uruchomił portal internetowy, aby pomóc w zwalczaniu eksmisji w złej wierze przez właścicieli, którzy twierdzą, że potrzebują swoich lokali.

Walka między Keyes a jej właścicielem trwała prawie dwa lata w wyniku opóźnień w Landlord and Tenant Board. Kobieta twierdz, że odbiło się to na niej, jej córce i wnuczce, ponieważ martwili się o przyszłość i żyli wśród spakowanych pudeł w oczekiwaniu na możliwą konieczność opuszczenia domu.

Kostav płaci jedynie 600 dolarów miesięcznie za swoją kawalerkę z kontrolowanym czynszem, ale powiedział, że wierzy, że właściciel chce podwoić lub nawet potroić tę kwotę, biorąc pod uwagę rosnące czynsze w okolicy. „Gdzie będę mieszkał? Może będę mieszkał na ulicy lub będę bezdomny. Z moją emeryturą nie mogę sobie pozwolić na płacenie wyższego czynszu niż teraz. To koniec” – powiedział 66-letni Kostav, który od miesięcy mieszka wśród spakowanych kartonów na wypadek, gdyby musiał się wyprowadzić.

Według danych Landlord and Tenant Board, wnioski o eksmisję na własny użytek – które można wykorzystać, gdy właściciel lub członek rodziny musi wprowadzić się do lokalu – wzrosły o 85 procent w Ontario od 2020 roku, z 3,445 w tym roku do 6,376 w 2023 roku.

Dane Zarządu pokazują również, że liczba wniosków T5 – gdy najemca chce zakwestionować roszczenie z tytułu własnego użytkowania po opuszczeniu lokalu – wzrosła czterokrotnie od 2020 do 2023 roku. W 2020 roku złożono 331 wniosków T5. W 2023 r. liczba ta wzrosła do 1 335. W pierwszych czterech miesiącach 2024 r. złożono 504 wnioski.

Landlord and Tenant Board wydał ponad dwukrotnie więcej grzywien za eksmisje w złej wierze w 2023 r. w porównaniu do 2022 r., z 23 grzywnami w 2023 r. w porównaniu do 11 w roku poprzednim.

Eksperci twierdzą, że eksmisje na własny użytek były historycznie najłatwiejszym sposobem dla wynajmującego na pozbycie się najemcy. W przeszłości wynajmujący prawdopodobnie nie musieli nawet składać wniosku w zarządzie – mogli po prostu powiedzieć najemcy, że na jego miejsce wprowadza się członek rodziny. To się jednak zmienia.

„Ludzie trzymają się swoich domów pazurami. Desperacko starają się pozostać w swoim mieszkaniu, nawet jeśli jest ono okropne” – powiedziała Karly Wilson, prawniczka zajmująca się sprawami mieszkaniowymi w Don Valley Community Legal Services w Toronto. „Mówię moim najemcom, że jeśli mieszkają gdziekolwiek dłużej niż pięć lat, to już są na celowniku”.

W większości prowincji Kanady – w tym w Ontario, gdzie mieszkają Keyes i Kostav – kontrola czynszu jest egzekwowana tylko wtedy, gdy najemca mieszka w lokalu. W przeciwnym razie istnieje dekontrola pustostanów, co oznacza, że gdy lokal jest wolny, wynajmujący może pobierać dowolne opłaty. A na napiętych rynkach wynajmu, gdzie popyt znacznie przewyższa podaż, istnieje duża zachęta finansowa do ponownego wprowadzenia lokalu na rynek i pobierania wyższych czynszów.

„Najemcy będą odmawiać opuszczenia mieszkania przez lata, ponieważ wiedzą, że nie mają dokąd pójść” – powiedział Wilson.

Jednak niektórzy drobni właściciele i rzecznicy wynajmujących twierdzą, że nie jest to pełna historia i że problemem jest wzrost liczby właścicieli, którzy faktycznie potrzebują swoich nieruchomości z powrotem, często z powodu wyższych stóp procentowych.

„Jeśli musisz płacić 800 dolarów miesięcznie za wynajmowaną nieruchomość, a następnie musisz odnowić kredyt hipoteczny na swoje główne miejsce zamieszkania i musisz zapłacić za to kolejne 600 lub 800 dolarów, nie możesz sobie na to pozwolić” – powiedziała Rose Marie, wiceprzewodnicząca Small Ownership Landlords of Ontario (SOLO), grupy wspierającej właścicieli. „Nie możesz po prostu przenieść tej miesięcznej podwyżki na najemcę. Więc kto za to płaci?”.

Marie powiedziała, że coraz więcej właścicieli decyduje się sprzedać swoje mieszkania z powodu rosnących kosztów lub wprowadzić się do rodziny, której nie stać na wysokie ceny wynajmu w całym kraju.

Podczas niedawnego protestu SOLO w Queen’s Park w Toronto, kilku właścicieli zaprotestowało przeciwko opóźnieniom w Landlord and Tenant Board w kontaktach z najemcami walczącymi z zawiadomieniami o eksmisji N12. „Jestem samotną matką, nie mogę sobie na to pozwolić, muszę wrócić do mojego domu i nie mogę” – powiedziała przez łzy właścicielka Jessica Huang.

Powiedziała, że jej problem jest taki, jak przedstawiła go Marie: gdy oprocentowanie kredytów hipotecznych wzrosło, nie było jej już stać na wynajem nieruchomości. Teraz musi się wprowadzić, ale nie może.

Wilson, prawnik zajmujący się najemcami, powiedział również, że pomimo wzrostu liczby wniosków o N12, nie ma sposobu, aby policzyć, ilu najemców, którzy otrzymali powiadomienie N12, faktycznie podjęło walkę. Większość z nich po prostu się wyprowadza. „Szczerze mówiąc, to łatwy sposób na eksmisję. N12 nie ma dużego ciężaru dowodu. Wystarczy, że jedna osoba powie: „Chcę wprowadzić się do tego lokalu”. I jeśli nie możesz udowodnić, że kłamie na ten temat, co jest trudne, musisz się z tym pogodzić” – powiedziała.

Dla Keyes i jej córki ta bitwa jeszcze się nie skończyła. „Stres i przygnębienie związane z poszukiwaniem innych miejsc do życia i uświadomienie sobie, że nie możesz sobie na nic pozwolić – te ceny nie mają sensu” – powiedziała Amanda Howell. „Mimo że wygraliśmy, nadal martwimy się o to, co będzie dalej”.