Dziedziczenie testamentowe w Polsce

Dziedziczenie testamentowe w Polsce

z Warszawy pisze radca prawny Małgorzata Milewska – Kita
Kontynuujemy cykl publikacji, dotyczących  postępowań przed sądami i urzędami w Kraju. Jednocześnie oferujemy wyjątkowe rozwiązanie dla Polonii kanadyjskiej – możecie Państwo uzyskać informacje o bieżących zmianach przepisów w sprawach spadkowych  i nieruchomości, kierując zapytania na adres e-mail: m.milewska.kancelaria@gmail.com

Testament pozwala na dowolne wyznaczenie kręgu spadkobierców. Jak stwierdzić czy testament jest ważny? FORMA TESTAMENTU. Najczęściej spotykane są testamenty własnoręczne i testamenty notarialne. Najmniej formalności wiąże się z testamentem własnoręcznym, wymagającym odręcznego spisania w całości przez testatora. Testator własnoręcznie spisuje całą treść dokumentu, nie można użyć do tego celu komputera, dokument też nie może też być spisany w jakiejkolwiek części przez inną osobę w imieniu spadkodawcy.

Testament własnoręczny nie wymaga podpisania go przed notary public, nie wymaga też  świadków, ale musi być czytelnie podpisany pełnym imieniem i nazwiskiem oraz  wskazywać miejsce i datę jego sporządzenia. UWAGA! W związku z tym, że w ostatnim czasie orzecznictwo sądów polskich w zakresie uznawania testamentów, dotyczących nieruchomości w Polsce, a sporządzanych w Kanadzie przed notary public nie jest jednolite, rekomendowana  jest forma testamentu własnoręcznego. Kolejną formą jest testament sporządzony u notariusza w formie aktu notarialnego. W przypadku testamentu, dotyczącego nieruchomości w Kraju, sporządzonego przed notary public w Kanadzie – z zastrzeżeniem, że nie wszystkie sądy polskie uznają ważność takich testamentów – dla celów przyszłego postępowania spadkowego w Polsce, począwszy od dnia 11 stycznia 2024 r. testament taki wymaga uzyskania „Apostille, wydawanego  przez Official Documents Services, 222 Jarvis St., Toronto https://www.ontario.ca/page/authenticate-document-use-outside-canada, już bez potrzeby legalizacji dokumentu w Konsulacie RP.

Możliwe jest także sporządzenie tzw. testamentu konsularnego przed Konsulem RP. Akty sporządzone przed notary public przed dniem 11 stycznia 2024 r. tak jak i inne kanadyjskie dokumenty urzędowe (np. akty stanu cywilnego) nadal wymagają legalizacji w Konsulacie RP. Testamentami szczególnymi, które dopuszczalne sa w wyjątkowych okolicznościach są testament ustny, ogłoszony w obecności trzech świadków, dopuszczalny gdy istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy; testamentu podróżny na polskim statku morskim lub powietrznym oraz testament wojskowy. Polskie prawo przewiduje nieważność testamentu, jeżeli nie odpowiada on wymogom dotyczącym formy, jeżeli sporządziła go osoba, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba będąca w stanie wyłączającym świadome lub swobodne wyrażenie woli (choroba, przymus) albo też gdy testament został sporządzony pod wpływem błędu czy podstępu.

Ponadto, testament szczególny jest nieważny, jeżeli jego świadkiem była osoba niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych, niewidoma, głucha lub niema, niemogąca czytać i pisać, niewładająca językiem, w którym spadkodawca sporządził testament oraz osoba skazana prawomocnie wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania. Co do zasady, nie może też być świadkiem przy sporządzaniu testamentu osoba najbliższa spadkodawcy lub osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść. ZAPIS POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW W TESTAMENCIE.  Istotną kwestią jest także forma testamentu, w jakiej spadkodawca może skutecznie zapisać komuś konkretny przedmiot. Tylko w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego może zostać zapisane, że po śmierci spadkodawcy konkretna osoba otrzyma określony przedmiot np. mieszkanie z wyposażenie4m lub bez, dom, działkę gruntu itp. (zapis windykacyjny). Jeżeli zapis poszczególnych przedmiotów na rzecz danej osoby dokonany zostanie w testamencie zwykłym , zapis te jest nieważny. Testament może być odwołany albo zmieniony w każdym czasie, przy czym testamentem skutecznym wtedy jest ten, który został opatrzony późniejszą datą. W przypadku stwierdzenia nieważności testamentu, zastosowanie znajdują zasady dziedziczenia ustawowego. Warto pamiętać, że niezależnie od tego, czy spadkodawca pozostawił testament, czy też dziedziczenie następuje na mocy ustawy (beztestamentowo), w każdym przypadku dla formalnego objęcia spadku w Polsce wymagane jest uzyskanie prawomocnego, sądowego  postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku albo notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia.
Autorem jest radca prawny Małgorzata Milewska-Kita z Kancelarii Prawnej w Warszawie. Artykuł ten nie stanowi porady prawnej. Zapraszamy do korzystania z usług  Kancelarii tel. +11 48 22 518 77 78, e-mail: m.milewska.kancelaria@gmail.com Radca prawny Małgorzata Milewska-Kita od ponad 12 lat służy pomocą prawną Polonii kanadyjskiej w sprawach spadkowych, nieruchomości, sądowych i innych na terenie całej Polski.