Karol Józef Krótki
Karol Józef Krótki
Wybitny kanadyjski demograf, który w różnych etapach swojego życia mieszkał i pracował w Polsce, Wielkiej Brytanii, Sudanie, Pakistanie, Maroku i wreszcie w Kanadzie, gdzie w 1979 stał się członkiem prestiżowego Royal Society of Canada.
Urodzony 15 maja 1922 w Cieszynie, do szkoły powszechnej i gimnazjum chodził w Radomsku. Po napaści Niemiec i Sowietów opuścił dom rodzinny i potajemnie, nieomal pieszo, przedostał się do Francji, gdzie wstąpił do Polskiej Armii rozpoczynając służbę w formacji piechoty. Po klęsce Francji uczestniczył w latach 1941-42 w kampanii libijskiej. Przebywał w niewoli niemieckiej i był więziony przez Włochów.
Ostatnie lata wojny spędził w Anglii, a służbę zakończył w RAF. W tym czasie poznał i poślubił (1947) Joannę Elżbietę Patkowską.
Po wojnie do Polski nie powrócił i w latach 1946-48 studiował na Uniwersytecie Cambridge. W 1952 ukończył tam ekonomię ze statystyką. Po otrzymaniu obywatelstwa brytyjskiego rozpoczął pracę w British Civil Service i w latach 1949–58 pracował w Sudanie m.in. kierując pierwszym ogólnokrajowym spisem ludności. Z racji swojego zawodu wiele podróżował, przeprowadzając badania demograficznne oraz spisy ludności.
Po powrocie otrzymał doktorat z demografii na Uniwersytecie Princeton (1960). W latach 1960-64 pracował w Pakistanie jako doradca przy Radzie ds. demograficznych.
Następnie emigrował do Kanady, gdzie w 1964 roku rozpoczął pracę w Statistics Canada w Ottawie (nazywanym wówczas Dominion Bureau of Statistics) odpowiada za kierowanie badaniami demograficznymi Kanady, szacowaniem populacji i metodologią spisów ludności.
Od 1968 roku Krótki wdraża zaawansowane programy demograficzne w laboratoriach badań nad ludnością Uniwersytetu Alberty w Edmonton, gdzie otrzymał pozycję profesorską (katedra socjologii, specjalista od demografii), a od 1983 roku posiadał stałą pozycję jako profesor tego uniwersytetu, którą utrzymał aż do czasu odejścia na emeryturę w 1991 roku. Później pozostawał zwiazany z uczelnią jako profesor emeritus.
W swojej karierze naukowej Karol Krótki był autorem bądź współautorem 12 książek oraz opublikował ok. 100 artykułów. Zmarł w 6 lipca 2007 roku w Edmonton pozostawiając trzech synów i tam został pochowany.
Swoje wspomnienia z czasów pobytu w Afryce spisał i za namową Mariana Brandysa próbował wydać w 1961 roku, jednak ówczesna polska cenzura nie dopuściła książki do publikacji. Bogato ilustrowana wydanie pt. “W kraju białego nosorożca”, uzupełniona o rozdziały napisane w późniejszych latach, została wydana dopiero w 1995 roku.
Stowarzyszenie Edmontońskich Demografów ufundowało stypendium jego imienia dla doktorantów socjologii prowadzących badania naukowe.
(tp)
Photo: Polacy w Kanadzie (Biogram Publishing)