Przybywają biali! (1000-1610)
Przybywają biali! (1000-1610)
Rekonstrukcyjne lądowanie Wikingów w Nowej Fundlandii w 2000 r.
Osada Wikingów - L’Anse aux Meadows
Pierwszymi Europejczykami, którzy dotarli na tereny dzisiejszej Kanady byli Wikingowie, na co wskazują relacje skandynawskich sag oraz znaleziska archeologiczne w L’Anse aux Meadows w Nowej Fundlandii. Pierwszym, który dotarł do Ameryki Północnej był Leif Eriksson; kolejnymi wyprawami przewodzili jego brat Thorwald oraz Thorfinn Karlsefni.
W 1497 Giovanni Caboto, włoski żeglarz w służbie angielskiego króla Henryka VII, dotarł do wybrzeży Kanady i zajął ten teren w imieniu swojego mocodawcy.
Później w kierunku północnych terenów Ameryki Północnej wyruszyli Portugalczycy. W 1500 lub 1501 do wybrzeży dzisiejszej Kanady dotarł Gaspar Corte-Real. Juan Fagundes, próbował założyć kolonię na Nowej Fundlandii, jednak portugalskie osiedle zostało zniszczone przez miejscowych Indian.
Pomnik Gaspara Corte-Real w St. John's
Również Anglicy w dalszym ciągu badali tamte tereny. W 1502 Henryk VII nadał przywilej zajmującej się tym obszarem Company of Adeventures to the New Found Lands. W 1509 Sebastian Cabot odkrył wejście do Zatoki Hudsona. W 1536 wyprawę do Nowej Fundlandii zorganizował angielski kupiec Richard Hore; liczyła ona 120 osób. Gdy wyczerpały się zapasy żywności, wśród uczestników ekspedycji doszło podobno do przypadków kanibalizmu. W latach 1576-1578 na teren Kanady dotarły trzy wyprawy angielskiego żeglarza i pirata Martina Frobishera. W 1583 Humphrey Gilbert wziął Nową Fundlandię w posiadanie korony angielskiej.
W latach 1607-1611 kilka wypraw odbył Henry Hudson, angielski żeglarz w służbie holenderskiej, który dotarł m.in. do zatoki nazwanej jego imieniem. W 1610 angielscy kupcy zawiązali New Foundland Company i rozpoczęli kolonizację Nowej Fundlandii. Stałe osadnictwo na tym terenie zapoczątkował John Guy.
Do badania wybrzeży Kanady włączyli się też Francuzi. Dotarli tam Jean Dany w 1506 , Thomas Aubert w 1508 i Włoch w służbie francuskiej Giovanni da Verrazzano w 1523.
Trzy szalenie istotne wyprawy do Kanady odbył Jacques Cartier. W 1534 pożeglował w górę Rzeki Świętego Wawrzyńca, odkrył Wyspę Księcia Edwarda i Wyspy Magdaleny, a także wziął ziemie Indian kanadyjskich we władanie króla Francji Franciszka I. W czasie drugiej wyprawy w latach 1535-1536 dotarli do indiańskich osiedli Stadaconé i Hochelaga.
Na czele trzeciej wyprawy, w której brał udział Cartier, stanął szlachcic Jean-François de La Rocque de Roberval. Obaj jednak wrócili do Europy.
Przybycie Jacquesa Cartiera do Quebeku
Francuzi niezmordowanie usiłowali zasiedlić nową ziemię. W 1597 Troilus de la Roche Mesquez na czele 200 kolonistów osiedlił się na wyspie Sable. Kolonia ta upadła zimą 1602/1603. W 1604 Pierre du Gua de Monts próbował założyć osiedle przy ujściu Rzeki Świętego Krzyża. W 1605 przeniósł się do nowej osady – Port Royal, jednak w 1607 musiał powrócić do Francji.
W 1608 Samuel de Champlain założył fort Québec w okolicy nieistniejącej już osady Stadaconé. Nawiązał przyjazne stosunki z Huronami; wraz z nimi w 1609 nad Jeziorem Champlain odniósł sukces w niewielkim starciu z Irokezami. W 1610 oddał na wychowanie Indianom Étienne Brûlé’a, pierwszego coureur des bois. Były to początki Nowej Francji, a zarazem licznych wojen z Indianami.
Od XVI wieku Indian zaczęły przetrzebiać choroby, na które byli uodpornieni Europejczycy – w ich wynikło zmarło od 60 do 90% pierwotnej ludności Kanady. Biały człowiek triumfował, a zarazem walczył sam z sobą: rozpoczął się okres nieustających walk Francuzów z Anglikami o prymat kolonialny i ekspansję terytorialną.