Dowartościowanie
Dowartościowanie
Poczucie własnej wartości stanowi podstawową ludzką potrzebę. Nikt przecież nie pozostaje obojętny wobec siebie. Poziom samooceny ma wpływ na wszystkie obszary naszego funkcjonowania. Czy tego chcemy, czy nie, to nasz stopień dowartościowania będzie wpływał na wszystkie nasze decyzje. Od stopnia dowartościowania będą zależały nasze wybory i decyzje zarówno w sprawach małych, codziennych, jak i w decyzjach uczuciowych (w kim się zakochujemy), ile potrafimy osiągnąć i jakie są nasze relacje z ludźmi.
Definicja samooceny wybitnego psychologa Nathaniela Brandena, specjalisty w dziedzinie dowartościowania, brzmi: “Esencją wysokiej samooceny jest zaufanie do własnego umysłu oraz przekonanie, że zasługujemy na szczęście.” Wszystkim polecam książkę tego autora “6 filarów poczucia własnej wartości”, wydanej także w języku polskim przez Wydawnictwo RAVI, gdzie Branden wyjaśnia, jak można podnieść poziom dowartościowania poprzez świadome życie, samoakceptację, odpowiedzialność za siebie, asertywność, życie celowe oraz integralność osobistą.
Tylko my jesteśmy odpowiedzialni za realizację swoich pragnień, za wszystkie wybory, za jakość komunikowania się z rodzicami, przyjaciółmi, kolegami, dziećmi i z osobami napotkanymi w naszym życiu. To my decydujmy, jak spędzamy czas i jak realizujemy wytyczone cele. Od nas, naszych decyzji i działań będzie zależał nasz los i jakość naszego życia.
W tym miejscu polecam poniższe ćwiczenie: proszę dokończyć spontanicznie zdania poniżej:
Odpowiedzialność za siebie oznacza dla mnie …
Kiedy unikam odpowiedzialności za własne życie …
Jeżeli przyjmę o 5% większą odpowiedzialność za realizację swoich celów, to oznacza…
Jeżeli zaakceptuję o 5% większą odpowiedzialność za swoje szczęście …
Jeżeli unikam odpowiedzialności za własne szczęście…
Czuję największą odpowiedzialność za siebie, kiedy…
To ćwiczenie należy powtórzyć kilka razy, pierwszy raz po kilku dniach, następnie dwa-trzy razy w odstępach kilkutygodniowych.
Zwróćmy uwagę, iż poczucie własnej wartości wyraża się: w harmonii między tym, co mówimy, a co robimy, w sposobie mówienia i poruszania się, który ujawnia radość z faktu, że żyjemy; w łatwości mówienia o osiągnięciach i niepowodzeniach z prostotą i uczciwością; w łatwości wyrażania i przyjmowania komplementów i wdzięczności; w otwartości na krytykę i przyznawaniu się do błędów, ponieważ wysoka ocena nie wiąże się z byciem “doskonałym”; w otwartej postawie do nowych idei, nowych doświadczeń i możliwości życiowych; w przekonaniu, że uczucia lęku i niepewności przemijają i nie obezwładniają nas na zawsze; w umiejętności śmiania się. A przede wszystkim w elastycznym reagowaniu na nowe sytuacje I wyzwania.
Kiedy mamy niską samoocenę, często odczuwamy lęk przed życiem, ludźmi, przed ujawnieniem siebie oraz lęk przed porażką. Wpływa to na bodźce emocjonalne, co z kolei powoduje, że nasza ocena świata jest bardziej zniekształcona.
Pamiętajmy, że prawidłowe dowartościowanie koreluje z racjonalizmem, realizmem, intuicją, twórczością, niezależnością, zdolnościami radzenia sobie ze zmianą i trudnościami, odwagą przyznania się do błędu, chęcią poznawania, życzliwością oraz gotowością do współpracy, jasno sprecyzowaną misją własną.
Natromiast niskie dowartościowanie zawsze cechuje: irracjonalizm, niedostrzeganie rzeczywistości, obawy przed nowym i nieznanym, konformizm, poczucie krzywdy, agresja, bunt lub nadmierna uległość, wrogość wobec innych, brak sprecyzowanych celów.
Aby podnieść stopień naszego dowartościowania powinniśmy zawsze najpierw przeanalizować kontekst sytuacji, zebrać fakty i odróżnić je od naszej subiektywnej intepretacji emocjonalnej. Zdecydowanie musimy mieć otwarty, aktywny umysł na nową wiedzę, technologie oraz wartości młodej generacji.
To nie przypadek, iż starsze generacje zwykle krytykują zachowania młodych ludzi. Młode umysły zdecydowanie szybciej i sprawniej adaptują się do zmian, a nowe wyzwania traktują jako normalną kolej rzeczy. Starsze pokolenie jest obciążone swoimi doświadczeniami i przez to nasycone nawykami w poglądach i przekonaniach. Zwykle, nawet nie zastanawiając się, uważamy za lepsze to, co jest nam dobrze znane.
Weźmy na przykład ektronikę i gry komputerowe. Starsze pokolenie jest przerażone ilością godzin spędzaną przez mlodzież przy ekranie komputera. Jednak, jak większość rzeczy na świecie, technologia ma swoje plusy i minusy. Zawsze zależalo od nas, jak wykorzystujemy zdobycze technologii. Dynamit, mimo swoich zastosowań militarnych, ciagle służy ludzkości. Ma on ważne zastosowanie podczas budowy dróg oraz w kopalniach. Sama technologia bardzo usprawniła nam życie, szczególnie zdobywanie informacji, edukację, komunikację globalną. Dzisiaj możemy się uczyć z każdego miejsca, nie ruszając sie z domu, jesli mamy dostep do Internetu, a gry komputerowe wyrabiają myślenie strategiczne, refleks i kreatywność.
Innymi sposobami na podniesienie poczucia własnej wartości są: przemyślana wiedza o tym, co chcemy od życia; sporządzona lista działań, które są potrzebne do osiągnięcia pełni szczęścia; wytyczone cele na nadchodzący rok; portfolio wszystkich naszych osiągnięć na linii czasu, (nawet tych najmniejszych). Jakże często nie pamiętamy, co sie wydarzyło kilka lat temu, dlatego należy sięgnąć do wszystkich kursów, dyplomów, zdjęć czy notatek i po kolei wypisać na linii czasu wszystkie nasze pozytywne wyniki.
Kolejne narzędzia pomocnicze to lista naszych silnych stron, kolaż marzeń (doskonałe ćwiczenie, które spełnia wiele funkcji psychologicznych w procesie poznania siebie, wydobywając cenne informacje z podświadomości), a także medytacje, wizualizacje i afirmacje, które przedstawię dokładniej w kolejnych blogach.
Za dwa tygodnie: Samorealizacja
Grażyna Grace Tallar – międzynarodowy ekspert i coach w dziedzinie inteligencji emocjonalnej oraz Self-PR. eqtrainer.ca