Struktura i plan
Struktura i plan
Już wiemy o czym chcemy pisać i zebraliśmy sporo materiałów. Zanim jednak przystąpimy do samego pisania, na oddzielnej kartce powinniśmy nakreślić ogólny zarys książki – konspekt, który powinien uwzględniać odpowiedzi na poniższe pytania:
Jaki będzie roboczy tytuł naszej książki?
- Kto jest naszym czytelnikiem?
- Jaki jest temat poruszany w naszej książce? (1-3 zdań)
- Jakie jest główne przesłanie i jaki jest cel książki? (1-2 zdań)
- Dlaczego temat jest ważny? (1-3 zdań)
To jest nasz kompas. Przed każdą sesją pisarską, zawsze należy przeczytać głośno i powtórzyć ten konspekt, aby nie odbiegać od tematu. Następnie, zależnie od dziedziny, jaką się zajmujemy, musimy pomyśleć o tym, jakie kryteria chcemy zastosować do podziału całej struktury. Na przykład, czy stosujemy chronologię wydarzeń, czy może przedstawimy temat alfabetycznie, czy też podział na terytorium geograficzne będzie bardziej stosowny. Możemy zacząć od najmniej skomplikowanego elementu i wprowadzać czytelnika w bardziej skomplikowane pojęcia. Pisząc tę książkę stosuję zasadę kolejności czynności, potrzebnych do efektywnego napisania i wydania publikacji.
Dobrze przemyślana struktura jest niezwykle ważna, gdyż to ona nadaje zebranym materiałom postać książki, od niej będzie zależało, czy dzieło spotka się z aprobatą i dobrą oceną czytelnika. Zmiana struktury w trakcie pisania komplikuje cały proces i opóźnia wydanie.
Ile stron powinna mieć nasza książka? Wprawdzie jej wartość zawiera się w cennych ideach i poszukiwanej informacji, nie w ilości stron, lecz z mojego doświadczenia wynika, że pierwsza publikacja powinna oscylować pomiędzy 90 a 150 stron standardowego wydania. Przyjmijmy format 145mm x 205mm; marginesy: lewy 19mm, prawy 18mm, górny 18 mm i dolny 20 mm; czcionka Times New Roman, 11 punktów.
Jeśli piszemy w formacie standardowym, wówczas ilość stron w pliku jest bardzo przybliżona do ilości stron w druku. Poniżej podaję międzynarodowe standardy optymalnej ilości słów dla artykułu, opowiadania i powieści, ponieważ wielu z Państwa może będzie chciało wziąć udział w konkursach poza własnym krajem.
Artykuł: 750-1000 słów
Opowiadanie: 1500 – 30000 słów
Powieść: 55 000 – 300 000 słów (może być dłuższa, ale nie sprzedaje się łatwo)
Na przykład książka Malcolma Gladwella “ Blink” ma 70,731 słów. Stevena Coveya „The 7 Habits of Highly Effective People” 100, 519, ale istnieją na rynku także książki, które mają tylko 20 000 słów. Wszystkie informacje o ilości słów i znaków podają funkcje programu Word. Agenci odrzucają jedną trzecią prac, tylko z tego powodu, że są zbyt długie lub zbyt krótkie. Nie oznacza to, że należy liczyć słówa podczas pisania, trzeba jedynie sprawdzić ich liczbę na końcu i wtedy dodać coś lub usunąć. Koszt druku jest zwykle opłacalny do 150 stron.
Czy powinniśmy zacząć pisać „z marszu”, jeśli jest to nasza pierwsza próba? Ja twierdzę, że tak! Na wielu kursach pisania instruktorzy polecają codzienne pisanie, wprawki, dzienniki lub po prostu cokolwiek, co nam przyjdzie do głowy. Uważam, że to nie zaszkodzi, ale ten sposób wcale nie gwarantuje rozwoju w naszych umiejętnościach pisarskich. To, że piszemy więcej i szybciej, nie oznacza jeszcze dobrego warsztatu pisarskiego. Sztuka pisania nie rozwija się automatycznie. Moim zdaniem, już większym pożytkiem dla przyszłego pisarza może być czytanie ze zrozumieniem dobrych tekstów.
Dopóki sama nie zaczęłam pisać, nie zdawałam sobie sprawy z tego, jak każdemu autorowi jest potrzebna umiejętność analitycznego czytania i że istnieje na ten temat odrębna dziedzina naukowa, nawet wykładana na uniwersytetach. Według mnie, aktywne, analityczne czytanie jest dużo bardziej przydatne, niż kursy pisania. Każdy wytrawny autor czyta mnóstwo książek, blogów oraz tygodników. Na co powinniśmy zwracać uwagę podczas czytania? W literaturze faktu najważniejsza jest teza i jej udowodnienie, w biznesowej informacja. W beletrystyce należy dokładnie zrozumieć charaktery bochaterów, rozwój akcji, dialogi, strukturę oraz rozwiązanie konfliktu. Wszyscy wielcy pisarze byli świetnymi czytelnikami. Dobre pisarstwo wymaga aktywnego czytania, a nie tylko przyswajania informacji. Podczas gromadzenia materiałów powinniśmy analizować słowa i myśli przekazane przez innych autorów, biorąc zawsze pod uwagę czasy, w których żyje czytelnik.
Pojawia się pytanie: co czytać? Zawsze na bieżąco kilka pism specjalistycznych, z różnych dziedzin. I przynajmniej dwie książki w miesiącu. Pożyteczna lektura dla autorów powieści to te wszystkie dzieła, które w jakiś sposób dotykają naszego wnętrza. Czytając uważniej, uczymy się także operowania stylem, który jest zupełnie inny choćby w sonetach, a inny w kryminałach. Styl wprowadza odbiorcę w rodzaj literatury. Ogólnie wyróżnia się trzy główne rodzaje literackie:
- dramat – wypowiedź w postaci dialogów uzupełnionych didaskaliami, czyli tekstem pobocznym
- epika – wypowiedź w postaci opowieści narracyjnej
- liryka – utwory liryczne zazwyczaj cechuje rytmiczność i metaforyczność języka
Do najważniejszych gatunków literackich w dramacie należą: dramat właściwy, komedia i tragedia. Ważniejsze gatunki epickie to: nowela, opowiadanie, powieść, epopeja. W obrębie liryki wyróżnia się następujące gatunki: elegia, fraszka, hymn, oda, pieśń, tren i psalm. Gatunki mieszane to te, które łączą cechy różnych rodzajów literackich – np. ballada, satyra, poemat dygresyjny, poemat heroikomiczny czy powieść poetycka. Gatunki pograniczne to gatunki z pogranicza literatury, nauki i publicystyki, np. esej, felieton, reportażoraz najpopularniejszy obecnie gatunek – literatura narracyjna (Creative Nonfiction) – fakty przedstawione w formie narracyjnej.
Przed pracą nad książką, zawsze powinniśmy się zastanowić nad tym, czy chcemy czytelnika przekonać, informować czy bawić?
Absolutnie wierzę w to, że każdy może napisać książkę utrzymaną w nurcie nonfiction, jeśli wybierze ciekawe materiały. Język i styl zawsze można podciągnąć. Natomiast nie każdy może napisać dobrą powieść. Nawet jeśli historia, którą chcemy opowiedzieć, jest pasjonująca, a nasza wyobraźnia sięga nieskończoności, to jednak musimy znać kilka zasad struktury powieści. Bez znajomości tych podstaw nie będziemy w stanie zainteresować czytelnika, a wydawca po pierwszych pięciu stronach, odkryje amatora.
Grażyna Grace Tallar – międzynarodowy ekspert w dziedzinie inteligencji emocjonalnej i Self-PR, coach, trener; eqtrainer.ca