Choroby żył

Choroby żył

W odpowiedzi na liczne prośby Czytelników o powtórzenie tematu zapalenia żył na łamach Wiadomości, pozwalam sobie dziś raz jeszcze omówić ten ciekawy temat. Żylaki są to trwałe rozszerzenia żył w postaci wężowatych sznurów, splotów lub kłębów, często z balonowatym uwypukleniem.

Żylaki stają się bardziej widoczne („nabrzmiewają”) w pozycji stojącej, a po uniesieniu kończyny wyraźnie zapadają się. Dane statystyczne podają, że około 20% ludności świata cierpi z powodu żylaków kończyn dolnych. Kobiety chorują 3 razy częściej niż mężczyźni. Pierwsze objawy przeważnie pojawiają się w 20, 30 i 40 latach życia. Za główną przyczynę powstawania żylaków uważa się zaburzenia stosunku między ciśnieniem krwi w żyle a wytrzymałością jej ściany.

Wszystkie zatem czynniki powodujące wzrost ciśnienia żylnego lub osłabiające ścianę naczynia usposabiają do powstawania żylaków. Najważniejszym z tych czynników jest najprawdopodobniej niewystarczająca liczba zastawek żylnych lub ich uszkodzenie. W takiej sytuacji krew przepływa w kierunku wstecznym, powodując wzrost ciśnienia żylnego w obwodowej części kończyny. Żyły powierzchowne leżące podskórnie w tkance tłuszczowej nie są chronione tak jak żyły głębokie przez mięśnie oraz powięzie i dlatego krew napierając na ich cienkie ściany stopniowo je rozpycha, doprowadzając do powstawania żylaków. Innym czynnikiem, będącym jedną z częstszych przyczyn powstawania żylaków, zwłaszcza u osób ze zmianami w budowie i czynności zastawek żylnych, jest długo trwający ucisk na żyły kończyn dolnych.
U kobiet ciężarnych ucisk taki na żyły w miednicy mniejszej wywiera powiększona macica, utrudniając odpływ krwi z kończyn. Podobne działanie wywierają guzy w miednicy, nieodpowiednie ubranie, a także noszenie okrężnych podwiązek. Kolejnym czynnikiem jest praca w pozycji stojącej. Inne czynniki, , takie np. jak płaskostopie, alkoholizm, otyłość nie decydują o powstawaniu żylaków, ale mogą potęgować objawy choroby.

W początkowym okresie żylaki nie powodują żadnych dolegliwości, tak że osoby z żylakami zgłaszają się do lekarza jedynie ze względów „kosmetycznych”. Pierwszym objawem choroby jest zwykle uczucie ciężaru kończyn pojawiające się po długotrwałym staniu.
W miarę powiększania się żylaków i narastania zaburzeń w krążeniu występują bóle i kurcze w kończynie, wreszcie obrzęki, z biegiem czasu nie ustępujące nawet po nocnym wypoczynku. Czasami w okolicy kostek widoczne są przebarwienia, wypryski, stwardnienia, a nawet owrzodzenia. W żylakowato zmienionych żyłach, przepełnionych zalegającą krwią, łatwo może powstać skrzeplina, co znacznie pogarsza i tak już upośledzony odpływ krwi. Ścieńczała skóra pokrywająca żylaki łatwo pęka pod wpływem nawet niewielkiego urazu. Może to spowodować obfity krwotok. Utrata krwi z pękniętego żylaka może być bardzo znaczna. Inną popularną chorobą żył jest Zakrzepowe zapalenie żył.

Choroba ta polega na zapaleniu ściany żyły i tworzeniu się zakrzepów, czyli skrzeplin. Zakrzepy mogą być umiejscowione przy ścianie żyły lub całkowicie zamykać jej światło. Z biegiem czasu skrzeplina i ściana żyły ulegają przemianie – w skrzeplinie powstają szczeliny umożliwiające przepływ krwi, elastyczna ściana żyły twardnieje, a zastawki ulegają zniszczeniu. Wynikiem tego procesu może być trwałe uszkodzenie żył, ujawniające się w kilka lub kilkanaście lat później w postaci zespołu pozakrzepowego i owrzodzenia podudzia. Zakrzepica może rozwinąć się zarówno w żyłach dotąd zdrowych jak i zmienionych żylakowato. Częściej atakuje kobiety, ludzi otyłych i osoby po 45 r. życia. Główną przyczyną zakrzepowego zapalenia żył jest zwolnienie przepływu krwi w kończynach, występujące w czasie długotrwałego leżenia w łóżku, odwodnienia organizmu, otyłości, cukrzycy, chorób serca i tętnic.

Może być także następstwem urazu, rozległych złamań miednicy lub kości udowej, a także chorób zakaźnych. Zapalenie zakrzepowe żył powstaje stosunkowo często u osób z chorobą nowotworową, najczęściej płuc, trzustki, żołądka, oraz w przebiegu zapaleń trzustki i płuc. Może się także rozwinąć w następstwie nakłucia żyły wykonanego w celu wstrzyknięcia leku lub podania kroplówki. Rozróżnia się zapalenie zakrzepowe żył powierzchownych i głębokich. W przypadku zapalenia powierzchownego objawy miejscowe to: powrózkowate stwardnienie żyły, obrzęk, zaczerwienienie i bolesność odcinka żyły lub pętli żylaków. Dolegliwości mogą trwać od kilku dni do wielu miesięcy. Choroba może przybierać charakter przewlekły z okresami poprawy i nawrotów. Czasami po cofnięciu się objawów zapalenia w jednym odcinku żyły powstają zakrzepy w innym miejscu. W najcięższej postaci następuje rozszerzenie stanu zapalno – zakrzepowego na całą żyłę powierzchowną. A nawet poprzez żyły łączące – na żyły głębokie. Zakrzep może także ulec zakażeniu bakteryjnemu prowadzącemu do powstania ropnia lub ropowicy w okolicy zmienionej żyły.

Choroba zwana zapaleniem zakrzepowym żył głębokich jest poważnym schorzeniem i może być przyczyną groźnego w skutkach problemu, ponieważ czasami po skrytym, bezobjawowym przebiegu choroby, zakrzepy odrywają się od ściany żyły i stają się przyczyną zatoru tętnicy płucnej. Najczęściej zagrożeni takimi powikłaniami są ludzie starsi, otyli i na dłużej – z różnych przyczyn – unieruchomieni w łóżku. Objawy ogólne mogą być niezbyt wyraźnie określone: złe samopoczucie, przyśpieszenie tętna, stany podgorączkowe, zwłaszcza u chorych długo leżących w łóżku. Schorzenie zlokalizowane w kończynie dolnej rozpoczyna się niewielkim obrzękiem w okolicy kostek i podudzi, nieznaczną bolesnością podczas uciskania łydki, rzadziej – zasinieniem i zwiększonym uciepleniem skóry. Może występować uczucie zmęczenia i ciężkości w kończynie. Czasami pojawiają się bóle, umiejscowione głęboko w mięśniach podudzi lub uda. W razie rozszerzenia się zakrzepicy do okolicy pachwiny, a nawet wyżej – powstają objawy typowe i szybko narastające: obrzęk całej kończyny, nierzadko połączony z jej sinawym zabarwieniem oraz silne bóle w całej kończynie.

Najcięższą postacią zakrzepicy, która powstaje nie tylko w dużych, ale i drobnych żyłach kończyny dolnej i miednicy, jest tzw. niebieskie zapalenie żył. W postaci tej następuje całkowite zatrzymanie odpływu krwi z kończyny, czemu z reguły towarzyszy niedokrwienie spowodowane odruchowym kurczem tętnic. Głównym objawem jest ból, zasinienie i bardzo znaczny obrzęk kończyny. Często występuje wstrząs, a ogólny stan chorego jest bardzo ciężki. W takiej sytuacji u około 50 % chorych konieczna jest amputacja kończyny z powodu szybko rozwijającej się martwicy.

Wspomniałem wcześniej o poważnym powikłaniu zapalenia zakrzepowego żył, jakim jest zator tętnicy płucnej. Powstaje on wskutek oderwania się luźnej skrzepliny, która z prądem krwi zostaje przeniesiona do serca, a następnie do tętnicy płucnej. Konsekwencją tego może być zawał płuca. Pierwszym objawem jest zwykle nagły, kłujący ból w klatce piersiowej, nasilający się w czasie oddychania. Często towarzyszy mu duszność, kaszel i krwioplucie. Jeśli nie doszło do powstania nowych zatorów, po kilku tygodniach objawy mogą ustąpić całkowicie. Masywny zator tętnicy płucnej objawia się bardzo silnym bólem za mostkiem oraz dusznością. Towarzyszy temu zwykle uczucie lęku. Twarz staje się sina, żyły szyi nabrzmiewają. Objawy ujawniają się nagle, wśród pozornego zdrowia, i w ciągu kilku minut może nastąpić śmierć.
Dieta bogata w świeże owoce gwarantuje dopływ witaminy C koniecznej do budowy struktury silnych naczyń krwionośnych. Należy wprowadzić do diety kiełki pszeniczne oraz avocado, bogate w witaminę E, która rozszerza naczynia krwionośne zapobiegając zakrzepicy oraz żylakom. Produkty te zawierają również witaminę B-3, która zapobiega tworzeniu się zakrzepów.
Osoby zainteresowane powyższą tematyką zapraszam do konsultacji. Tel. 416 804-3934 w Mississauga.
Dr. T. Szczesny Andrews, Ph.D. studiował nauki medyczne w Polsce. Specjalizuje się od ponad 30 lat w Tradycyjnej Chińskiej Medycynie, której tajniki zgłębiał w czasie kolejnych lat pracy w Afryce, Chinach i Korei. Stosuje również sprawdzone i naukowo udokumentowane metody Dietetycznej Korekty Żywienia, pracował naukowo na Uniwersytetach w Warszawie i Montrealu. Jest autorem wielu prac naukowych.