Ziemniaki, kartofle, pyry…

Ziemniaki, kartofle, pyry…

Ziemniaki są jednym z podstawowych produktów polskiej kuchni. Królują na naszych stołach pod wieloma postaciami: gotowane, smażone, pieczone, jako danie samodzielne lub dodatek do innych potraw. Są doskonałe zarówno na szybki obiad, jak i wykwintną przekąskę.

Ziemniak wywodzi się z Ameryki Południowej, gdzie zaczęto go uprawiać już tysiące lat temu. Następnie został przywieziony do Europy w końcu XVI wieku, a w ciągu następnych stuleci stał się jednym z podstawowych składników jadłospisu na całym świecie.
W Polsce ziemniaki są podstawą jadłospisu, ale także mają różne nazwy w zależności od regionu. Tak więc na ziemniaka mówi się kartofel, bulba, grula, pyra, zimniok, itd. Bulwy cenione są ze względu na wartości odżywcze oraz smakowe. Podstawowym składnikiem odżywczym jest skrobia. W ziemniakach najcenniejszy jest potas – by zachować go jak najwięcej, wkładaj bulwy do niewielkiej ilości gotującej wody (powinna ledwie je zakrywać) i posól. Potas ma wpływ na poprawę pracy nerek, regulację ciśnienia krwi, korzystnie wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego i pracę mięśni. Ziemniaki są też cennym źródłem: sodu, magnezu, wapnia, manganu, żelaza, miedzi, cynku, fosforu, fluoru, chloru, jodu, karotenu, witamin K, B1, B2, B6 i C, a także biotyny, fruktozy, sacharozy, skrobi oraz kwasów: nikotynowego i pantotenowego. Zawartość błonnika pokarmowego w ziemniakach sprawia, że poprawiają trawienie i perystaltykę jelit. Błonnik powoduje także zwiększenie objętości treści pokarmowej, dzięki czemu zapewnia uczucie sytości. Dodatkowo neutralizuje zakwaszające działanie produktów zbożowych i mięs.
Powszechnie panująca opinia mówiąca o tym, że ziemniaki posiadają bardzo dużo kalorii jest nieprawdziwa, ponieważ 100 g gotowanych ziemniaków to jedynie 73 kcal. Oczywiście największe znaczenie ma tutaj sposób przyrządzania ziemniaków. Najzdrowsza forma to ziemniaki gotowane (max. przez 20-25 minut) lub pieczone. Ziemniaki powinny być pieczone ze skórką, dzięki czemu nie utracą dużej ilości cennych witamin i minerałów. Co ciekawe, aby zmniejszyć kaloryczność ziemniaków poleca się również ich schłodzenie. Duża zawartość skrobi znajdująca się w ziemniakach po schłodzeniu zmienia swoją konsystencję na bardziej kleistą, dzięki czemu zaczyna być szybciej trawiona. Dlatego po ugotowaniu poleca się wstawienie ziemniaków do lodówki. W tym czasie skrobia ulegnie procesowi retrogradacji i zmieni się w skrobię oporną, czyli nie ulegnie działaniu enzymów trawiennych, co sprawi, że ludzki organizm nie pozyska z niej energii. Najbogatszą w składniki odżywcze częścią ziemniaka jest warstwa znajdująca się tuż pod skórką i dlatego ziemniaki trzeba obierać oszczędnie, a najlepiej wcale.
Właściwości lecznicze ziemniaków i produktów ziemniaczanych
Sok z surowych bulw pomaga w leczeniu zgagi, nadkwasoty, przy wrzodach żołądka i dwunastnicy oraz w zaparciach. Tarte surowe ziemniaki łagodzą oparzenia, pęknięcia skóry, wygładzają zmarszczki i napinają skórę. Wywar z gotowanych bulw pomaga na pękającą skórę pięt i rąk. Gotowane i roztarte ziemniaki to doskonała maseczka na zmęczoną i ziemistą cerę. Mączka ziemniaczana w postaci kleiku działa na skórę rozmiękczająco, przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie. Kisiele z mączki ziemniaczanej służą jako środek osłaniający błonę śluzową żołądka (w zatruciach). Glukoza z ziemniaka jest głównym składnikiem preparatów krwiozastępczych; ponadto wpływa dodatnio na pracę mięśnia sercowego oraz pamięć. Dieta ziemniaczana polecana jest w przypadkach zaawansowanej niewydolności nerek, kiedy wskazana jest dieta uboga w białko. Jej główne składniki to: 1 kg obranych ziemniaków, 1/2 kostki masła, 50 g cukru, 300 g warzyw i owoców. Ziemniaki podawaj gotowane lub pieczone, w łupinach albo obrane, z dodatkiem masła i warzyw. Wywar z ziemniaków jest dobrym środkiem odżywczym w wyczerpaniu pochorobowym.
Aby przygotować smaczną i zdrową potrawę z ziemniaków musisz zwrócić uwagę na odmianę ziemniaków, którą kupujesz. Ziemniaki dzielą się bowiem na twarde (typ A), zachowujące formę – takie najlepiej nadają się na sałatki, kartofle smażone i w łupince oraz na grilla, oraz średniotwarde (typ B), które przy końcu gotowania stają się kruche, zaś przy smażeniu miękkie wewnątrz, a z wierzchu chrupiące – z nich robisz wspaniałe frytki czy placki, kartofelki z wody i zupy (ale nie zupę-krem). Ostatnim rodzajem są ziemniaki mączyste, łatwo rozpadające się (typ C), doskonałe na babki, farsze, kluski czy purée albo do zagęszczania zup.

Sałatka śledziowo-ziemniaczana

• 150 g śledzi w oleju,
• 500 g ugotowanych ziemniaków,
• średnie jabłko,
• średnia cebula,
• sól i pieprz,
• łyżeczka octu lub soku z cytryny,
• ok. 5-6 łyżek majonezu

Śledzie, ziemniaki i jabłko pokrój w kostkę, a cebulę – w drobne piórka. Wymieszaj wszystko w misce. Dodaj przyprawy oraz majonez wymieszany z octem. Odstaw na minimum godzinę do lodówki. Podawaj schłodzoną.
CONCILIO

This page imported from Tygodnik Program